Alman bəstəkarı və musiqi tənqidçisi, Almaniyada romantik hərəkatın qabaqcıllarından biri.
Robert Şuman (d. 8 iyun 1810 , Almaniya , Zvikau – 29 iyul 1856 , Endenich , Bonn , Almaniya ) — alman bəstəkarı və musiqi tənqidçisi, Almaniyada romantik hərəkatın qabaqcıllarından biri.
8 iyun 1810-cu ildə Almaniyanın Zwickau şəhərində anadan olan Robert Şumann kitab satıcısı Fridrix Avqust Şumann və İohanna Kristian Şnabelin beş uşağının ən kiçiyidir. Gəncliyində atasının kitabxanasında Lord Bayron və ser Valter Skottun romantik hekayələrini oxuyan Robert şair olmaq arzusunda idi. Musiqi istedadı da olan Robert gənc yaşlarında fortepiano dərsləri alıb və atasının təşviqi ilə kiçik parçalar bəstələməyə başlayıb. Ədəbiyyat və musiqi Şumanın bədii yaradıcılığını ifadə etmək üçün istifadə edə biləcəyi iki fərqli vasitə idi və sonrakı illərdə fortepianoda ifa etmək imkanını itirdikdə, istedadının ikiqat inkişafından böyük bəhrələnirdi.
Schumann 1826-cı ildə atasının ölümündən sonra poeziya əvəzinə musiqi ilə məşğul olmağa qərar versə də, anası onun ticarətlə məşğul olmasını istəyirdi. 1831-ci ildə anasının təkidi ilə hüquq təhsili almaq üçün Leypsiqə getdi, lakin orada musiqi, ədəbiyyat və müxtəlif ictimai fəaliyyətlərlə məşğul oldu. O, fortepiano dərsləri alıb, bəstələr bəstələyib. Zamanla o, anasını hüquqşünas deyil, pianoçu kimi karyera qurmağa inandırdı. O, Leypsiqdəki fortepiano müəllimi Fridrix Vikin ailə evinə köçür və gərgin zəhmət nəticəsində pianoda virtuoz səviyyəsinə çatır. 1832-ci ilə qədər o, bəzi mühüm fortepiano əsərlərini yazdı. Lakin qısa müddətdən sonra əllərindən aldığı zədə nəticəsində pianoda ifa edə bilməyib. İddialara görə, əlindəki problemə barmaqlarını gücləndirmək üçün istifadə etdiyi maşın səbəb olub; Başqa bir iddiaya görə, sifilitik yaranın sağalması üçün müalicənin nəticəsi idi. Sağ əlinin orta barmağını işlədə bilməyəndə bəstəkar-pianoçu deyil, bəstəkar-tənqidçi kimliyini öz üzərinə götürüb və əzmlə bəstəkarlığını davam etdirib.
1834-cü ildə o, 19-cu əsrin ən mühüm redaktorlarından və 10 il ərzində baş redaktorlardan birinə çevriləcək musiqi qəzetini (Neue Zeitschrift für Musik) buraxdı. O, müasirləri Frederik Şopeni, Hektor Berliozu, gənc İohannes Bramsı və Frans Şuberti tanımaq üçün çox səy göstərmişdir. Ara-sıra tənqidlərini Eusebius və Florestan kimi təxəllüslərlə dərc edirdi. Bu iki ad biri fikirli, xəyalpərəst, digəri isə coşqun və alovlu olan iki fərqli obrazı əks etdirirdi. Bu ikili ruh təkcə yazılarında deyil, bəstələrində də özünü göstərirdi.
Ürək əlaqələri Şumanın həyatında mühüm rol oynamışdır. Onun ən böyük sevgisi Fridrix Vikin qızı Klara idi. Klara çox istedadlı bəstəkar idi. Fridrix Viek gəncləri bir-birindən ayırmaq üçün əlindən gələni edirdi. 1837-ci ildə onlara söz verilsə də, uzun müddət bir araya gələ bilməyiblər və Robert Şumann buna görə çox əziyyət çəkib. O, 1838-1839-cu illərdə Klara üçün çox uğurlu bir piano əsəri bəstələdi (Major Arabesk, Op. 18). Onlar qanuni maneələri dəf edərək 1840-cı ildə evləndilər. Evləndikdən sonra Şuman mahnılar bəstələməyə başladı. 140 mahnı (yalan) bəstələmiş Şuman bu janrın ən gözəl nümunələrini vermişdir. Onun bu janrdakı əsərlərindən ən məşhuru Dixterliebedir. Pianoçu-bəstəkar Şuman mahnılarında duyğuların ifadəsində pianoya böyük rol verib.
1840-cı ilə qədər instrumental musiqinin vokal musiqidən üstün olduğunu iddia edən Şumann, Dixterliebenin şairi Heinrich Heine-ə heyran olduğu və bəstəkar Şubertin əsərlərinin ifa etdiyi mahnıların təsirindən dolayı fikrini dəyişmiş və vokal əsərlər bəstələməyə başlamışdır. O, həm də mahnı bəstələməyi seçdi ki, oxumaq istədiyini birbaşa Klaraya oxuya bilsin. Bununla belə, o, fortepiano sahəsindəki istedadını öz bəstəsi ilə birləşdirərək insan səsinin və pianonun eyni dərəcədə əhəmiyyətli olduğu əsərlər bəstələmişdir. Bu yanaşma Şumanın yalan janrına verdiyi ən böyük töhfə idi.
Schumann 1850-ci ildə Düsseldorf şəhərinin musiqi direktoru təyin edildi, lakin 1854-cü ildə gəncliyindən bəri vaxtaşırı meydana çıxdı; Son illərdə mütərəqqi ruhi xəstəliyə görə işdən çıxarılıb. Həmişə dəli olmaqdan qorxan Şumanın bu qorxusu hallüsinasiyaları artdıqca daha da böyüyür və nəhayət 1854-cü ildə intihara cəhd edir. Bu uğursuz cəhddən sonra o, ruhi xəstəxanaya yerləşdirilir və 29 iyul 1856-cı ildə orada vəfat edir.
Həlimə Əliyeva
Vətən Naminə Mətbuat Xidməti