Bu, əsasən, mədəni və ədəbi mirasın ölçüsünü artırmaq, təhlükəsizliyini təmin etmək və növbəti nəslə keçirmək məqsədi ilə aparılan bir prosesdir. Mədəni irsin qorunması, dünyanın daxili və xarici tədqiqatçıları, muzeyçiləri, arxeoloqları, təcrübəkarları, siyasi nümayəndələri və sosial aktivistləri tərəfindən müzakirə olunan bir məsələdir.
Mədəni irsin qorunması baxımından iki əsas məsələ var:
- Fiziki qorunma: Bu, mədəni və ədəbi əsərlərin dəyərli maddi və mənəvi varlıqlarının fiziki olaraq müdafiə edilməsini təmin etməni təsvir edir. Bu, onların dərisinin, strukturlarının, materiallarının və digər cəhətlərinin çürüməsi, qırılması, ziyan olunması və ya itkisinin qarşısını almaq üçün tədbirlər almağı özündə əhatə edir.
- İnformasiya və sənədləşdirmə: Bu, mədəni və ədəbi varlığın tarixi, ictimai, və ya mədəni mühitə aid məlumatların qeydə alınması, sənədləşdirilməsi və saxlanılması ilə bağlıdır. Bu, mədəni və ədəbi varlığın ətrafında informasiyanın yaranması, tədqiqatların aparılması, sənədlərinin yaradılması və mərkəzləşdirilməsi ilə həyata keçirilir.
Mədəni irsin qorunması, bir neçə səviyyədə həyata keçirilir. Bu, dünya ərazisində dövlətlərin, beynəlxalq təşkilatların və yerli icra orqanlarının əməkdaşlığı ilə aparılır. UNESCO, bu sahədə ən tanınmış beynəlxalq təşkilatlardan biridir və mədəni irsin qorunması və bərabərliyinin təmin edilməsi üçün bir sıra proqramlar və layihələr idarə edir.
Aysel Məmmədli
Vətən Naminə Mətbuat Xidməti