Son illərdə xüsusilə alış-veriş mərkəzlərində görməyə adət etdiyimiz plastik torbalar yerinə ekoloji təmiz çantalar, parça çanta modelləri, 100% təkrar emal edilə bilən çantalar kimi ifadələr yazılmış çantalar istifadə olunur. Çünki dünyada sənayeləşmənin artması ilə birlikdə plastik torbalardan istifadə təbiətdə baş verən zərərlər və ətraf mühitin ömrünü qısaldan davranışlar arasındadır. Geniş istifadə etdiyimiz bu çantaların nəzarətli istifadəsini azaltmaq əvəzinə, təbiətdəki düzgün materiallardan əldə edilən parça çantadan əldə edilən variantlara müraciət etmək lazımdır.
Plastik torbaların insan orqanizminə, eləcə də ətraf mühitə bir çox mənfi təsirləri var. Bir çox tibbi araşdırmalara görə, xərçəng hadisələrinin artmasında bu torbalardakı materialların təsirinin son dərəcə böyük olduğu bildirilir.Plastik torbalarda saxlanılan qidalar çox ciddi kimyəvi maddələrlə qarşılıqlı əlaqədə olur və onun insan həyatına təsiri də burada özünü göstərir. Qiyməti çox ucuz olduğu üçün plastik torbalar çox istifadə olunur. Ancaq daha ekoloji cəhətdən təmiz materiallardan istifadə olunmasa, gələcəkdə bu qənaətcil çantaların müqabilində ətraf mühitə vurulan ziyan çox acınacaqlı nəticələrə səbəb olacaq.
Plastik torbaların utilizasiyası zamanı ayrılan qazlar ən azı torbaların istifadəsi qədər ətraf mühitə zərərlidir. Hətta plastik torbalar qəfil meşə yanğınlarının səbəblərindəndir. Ətraf mühitə atılan bu kisələrin şəffafları istixana effekti yaradaraq istiliyi özünə çəkir və meşə yanğınlarına səbəb olur. Üstəlik, plastik torbaların istehsalında termoplastik adlanan neftdən əldə edilən polietilendən istifadə olunur ki, bu da ətraf mühiti və insan sağlamlığını böyük ölçüdə təhdid edir. Təbiətdə onların deqradasiyası üçün lazım olan vaxt quruda 800 il olduğu halda, dənizdə 400 ildir. Bu deqradasiya zamanı bütün zərərli materiallar torpağa və suya keçir. İnsanların işlədiyi sahələrdə bu vəziyyət məhsullara da təsir edir və sağlamlığa zərərli vəziyyətlərin yaranmasına səbəb olur.
Təbiətdə onların deqradasiyası üçün lazım olan vaxt quruda 800 il olduğu halda, dənizdə 400 ildir. Bu deqradasiya zamanı bütün zərərli materiallar torpağa və suya keçir. Eyni zamanda təbiətdə qalan polietilen torbalar heyvanların onları qida ilə səhv salması nəticəsində onları yeməyə cəhd etmələrinə və həzm sistemlərinin pisləşməsinə görə ölümlərinə səbəb olur. İşığın təsiri ilə daha zəhərli və kiçik neft-polimerlərə çevrilən plastik torbalar təkcə bir nəsil deyil, həm də qida zəncirini çox uzun müddət təsir edən uzunmüddətli vəziyyətlərə səbəb olur.Məlumdur ki, qara plastik torbalar xüsusilə zibildən alındıqları üçün daha çox zərərlidirlər. Qara çantalar vedrələr, plastik butulkalar, tibbi tullantılar kimi materiallar zibildən ayrılaraq qüsurlarını gizlətmək üçün qara rəngə boyandıqdan sonra istehlakçılara təqdim edilir. Alındığı materiallardan başqa, yalnız qara boyadan istifadə edilməsi bu kisələrdən istifadənin məhdudlaşdırılmasına səbəb olur.
Həlimə Əliyeva
