O dövrdə qocalma əleyhinə tədqiqatda bir sıra irəliləyişlər və maraq sahələrinə aşağıdakılar daxildir:
Hüceyrə yaşlanması: Hüceyrə yaşlanması hüceyrələrin bölünmə və düzgün işləmə qabiliyyətini itirdiyi, yaşlanmaya və yaşa bağlı xəstəliklərə səbəb olduğu prosesə aiddir. Tədqiqatçılar qocalmış hüceyrələri çıxarmaq və ya onların zərərli təsirlərini aradan qaldırmaq yollarını araşdırırdılar. Senolitik terapiya kimi tanınan bu yanaşma, heyvan tədqiqatlarında vəd göstərdi və potensial insan tətbiqləri üçün araşdırılırdı.
Telomerlərin uzadılması: Telomerlər xromosomların uclarında qoruyucu qapaqlardır və hər hüceyrə bölünməsi ilə qısalır və nəticədə hüceyrə disfunksiyasına və yaşlanmasına səbəb olur. Tədqiqatçılar qocalma prosesini potensial olaraq yavaşlatan telomerləri uzatmağın yollarını araşdırırdılar. Bununla belə, qeyd etmək lazımdır ki, telomerlərlə manipulyasiya etmək həm faydalı, həm də zərərli təsirlərə malik ola bilər və diqqətli araşdırma tələb edir.
Epigenetik Modifikasiyalar: Epigenetik dəyişikliklər gen ifadəsinə təsir edə bilən DNT-də geri dönə bilən dəyişikliklərdir. Alimlər bu dəyişikliklərin ətraf mühit faktorlarının və yaşlanma proseslərinin necə təsir edə biləcəyini araşdırırdılar. Epigenetik dəyişiklikləri başa düşmək, yaşa bağlı epigenetik dəyişiklikləri geri qaytaran və ya yavaşlatan müalicələrin inkişafına səbəb ola bilər.
Kalori Məhdudiyyəti və Fasiləli Oruc: Müxtəlif orqanizmlərdə, o cümlədən siçanlar üzərində aparılan tədqiqatlar göstərmişdir ki, kalori məhdudlaşdırılması və aralıq oruc tutmaq ömrü uzadır və sağlamlığı yaxşılaşdırır. Tədqiqatçılar bu pəhriz müdaxilələrinin qocalmağa necə təsir etdiyini və oxşar faydaların insanlarda müşahidə oluna biləcəyini anlamaq üçün əsas mexanizmləri araşdırırdılar.
NAD+ və Sirtuin Aktivasiyası: Nikotinamid adenin dinukleotid (NAD+) və sirtuinlər hüceyrə metabolizmində və uzunömürlülükdə iştirak edən molekullar və fermentlərdir. NAD+ səviyyələrini artırmaq və ya sirtuinləri aktivləşdirmək heyvan tədqiqatlarında sağlam qocalmanı təşviq etmək və ömrü uzatmaq potensialını göstərmişdir.
Kök Hüceyrə Terapiyası: Kök hüceyrələr müxtəlif hüceyrə növlərinə diferensiallaşmaq üçün unikal qabiliyyətə malikdir və potensial olaraq qocalma nəticəsində zədələnmiş toxuma və orqanları cavanlaşdırmaq üçün istifadə edilə bilər. Tədqiqatçılar qocalma əleyhinə məqsədlər üçün kök hüceyrələrdən təhlükəsiz və effektiv istifadə yollarını araşdırırdılar.
Yaşlanmanın geri qaytarılmasının inanılmaz dərəcədə mürəkkəb və çətin bir iş olduğunu etiraf etmək vacibdir. Bu sahələr preklinik tədqiqatlarda vəd göstərsə də, bu tapıntıları insanlar üçün təhlükəsiz və effektiv müalicələrə çevirmək üçün əlavə tədqiqatlar, ciddi klinik sınaqlar və təhlükəsizlik qiymətləndirmələri zəruri idi.
Asiman Xəlili
Vətən Naminə Mətbuat Xidməti
