21-ci əsrdə qloballaşmanın müsbət və mənfi tərəflərindən bəziləri bunlardır:
Qloballaşmanın üstünlükləri:
İqtisadi artım: Qloballaşma ticarətin, investisiyaların və iqtisadi artımın artmasına səbəb olmaqla, iqtisadiyyatların inteqrasiyasını asanlaşdırdı. Bu, bizneslərə yeni bazarlara və istehlakçılara daha geniş çeşiddə mal və xidmətlərdən faydalanmağa imkan verdi.
Aşağı qiymətlər: Qloballaşma rəqabətin artmasına gətirib çıxardı ki, bu da tez-tez istehlakçılar üçün qiymətlərin aşağı düşməsi ilə nəticələnir. Bu, xüsusilə sərfəli istehlak mallarının və texnologiyanın mövcudluğunda özünü göstərir.
Texnoloji irəliləyişlər: Qloballaşma texnologiya və innovasiyaların sərhədləri aşmasına şərait yaratdı, informasiya texnologiyaları, tibb və rabitə kimi müxtəlif sahələrdə irəliləyişlərə səbəb oldu.
Mədəni Mübadilə: Qloballaşma dünyanın müxtəlif yerlərindən olan insanlar arasında daha çox mədəni mübadilə və anlaşmaya şərait yaratdı. Bu, ideyaların, ənənələrin və dəyərlərin paylaşılmasına səbəb olub, daha çox qarşılıqlı əlaqədə olan qlobal birliyə töhfə verib.
İş yerlərinin yaradılması: Qloballaşma bəzi sənaye sahələrində iş yerlərinin autsorsinqinə səbəb olsa da, digərlərində, xüsusən də beynəlxalq ticarət, texnologiya və xidmətlərlə bağlı sektorlarda məşğulluq imkanları yaratmışdır.
Qloballaşmanın mənfi cəhətləri:
İqtisadi bərabərsizlik: Qloballaşma həm ölkələr daxilində, həm də ölkələr arasında iqtisadi bərabərsizliyə səbəb olmuşdur. Bəzi regionlar əhəmiyyətli iqtisadi artım yaşasa da, digərləri geridə qalıb, bu da gəlir və sərvətdə bərabərsizliklərə gətirib çıxarıb.
Mədəni Kimliyin itirilməsi: Qloballaşan medianın, istehlak məhsullarının və populyar mədəniyyətin artan təsiri yerli adət-ənənələrin və mədəni kimliklərin aşınması ilə bağlı narahatlıqları artırıb.
Ətraf mühitə təsir: Qloballaşma istehsalın, daşınmanın və istehlakın artmasına gətirib çıxardı, nəticədə çirklənmə, meşələrin qırılması və iqlim dəyişikliyi kimi ekoloji problemlər yarandı.
İş yerlərinin dəyişdirilməsi: İş yerlərinin daha az əmək xərcləri olan ölkələrə verilməsi bəzi sənayelərdə, xüsusən də istehsal və ənənəvi sektorlarda iş yerlərinin dəyişdirilməsinə səbəb olmuşdur.
Siyasi Çağırışlar: Qloballaşma milli suverenlik və idarəçilik üçün problemlər yaratdı, çünki beynəlxalq təşkilatlar və sazişlər daxili siyasət və qaydalara təsir göstərmişdir.
Yekun olaraq qeyd edək ki, qloballaşma bir çox faydalar gətirməklə yanaşı, həm də həll edilməli olan müxtəlif problemlərin yaranmasına səbəb olmuşdur. Qloballaşmanın mənfi təsirlərini yumşaltmaqla yanaşı onun müsbət aspektlərini maksimum dərəcədə artırmaq yollarını tapmaq daha ədalətli və dayanıqlı qlobal iqtisadiyyat yaratmaq üçün vacibdir.
