Dünyanın bəzi bitkiləri endemikdir – onlar təbii amillərin optimal uyğunluğu ilə yalnız müəyyən bir yerdə böyüyürlər. Cənubi Qafqaz dünyanın heç bir yerində tapıla bilməyən çoxlu sayda bitki növlərinə ev sahibliyi edən unikal ekosistemdir.
Bu növlərin bəziləri çox məhdud bir ərazi ilə məhdudlaşır. Harı bülbül (Xarı bülbül) bunlardan biridir: Cənubi Qafqazın yalnız Şuşa bölgəsində (ermənilər Şuşi deyir) bitir. Çiçəyin forması bülbülə bənzəyir, ona görə də adı: “Har” “tikan”, “bülbül” isə azərbaycanca “bülbül” deməkdir. Çiçəyə diqqətlə baxsanız, üç fərqli istiqamətdə şüalanan üç ləçək görə bilərsiniz. Onlardan ikisi qanad, üçüncüsü isə dimdiyi quş başı şəklindədir.
XarI bülbül çox kövrək bir çiçəkdir. Tez solur və qoxusunu heç vaxt paylaşmır. Təvazökar hündürlüyü və möhtəşəm duruşu olan əzəmətli bir çiçəkdir. Bir çox əfsanə və xalq nağıllarının mövzusu olmuşdur.
Şuşada bitən 400-dən çox çiçək növü var və onlardan biri də xarı bülbüldür. Xarı bülbül əsasən Cıdır düzündə bitən orta boylu, şah qamətli, heyrət doğuran bir bitkidir. Onun qeyri-adiliyi və bənzərsizliyi ondan ibarətdir ki, bu çiçəkdə müxtəlif istiqamətlərə yönəlmiş üç ləçək açılır. Onun ləçəklərinin başında “bülbül” pərvazlanır və onun çiynində balaca qoşa ləçək var.
Həlimə Əliyeva
