Vampir yarasanın əsas qida mənbəyi kənd heyvanlarının qanıdır., gecə yatarkən ovuna yaxınlaşır. Onlar iti dişlərindən istifadə edərək ev sahibinin dərisini kəsirlər və uzun dilləri ilə qanlarını yalayırlar. Tək bir vampir yarasa hər hansı canlını riskə atacaq qədər qan sormaq iqtidarında deyil və demək olar ki, bütün hallarda cızıqlar o qədər kiçik və ağrısız olur ki, yarasanın qurbanı yuxusundan belə ayılmır. Vampir yarasalar tez-tez gecənin ən qaranlıq saatlarında yatmış heyvanlara (donuzlara, inəklərə və hətta insanlara) hücum edirlər.
Vampir yarasaların ən kritik təhlükəsi onların ağızlarında tapılan quduzluq virusudur. Ancaq vampir yarasaların yalnız 0,5% -ində bu virus olduğu bilindiyi üçün dişləmədən sonra tədbir görmək faydalıdır; amma panikaya ehtiyac yoxdur.
Yarasalar “vampir” deyəndə ağla gələn ilk heyvan olsa da, yarasalar nə yeganə “vampir” heyvan növüdür, nə də yarasaların əksəriyyəti vampirdir. Əslində məlum olan 1000-dən çox yarasa növündən yalnız 3-ü qaniçəndir. Onlardan ikisi əsasən quşlarla ovlanır. Bütün 3 növ Şimali və Cənubi Amerikada, xüsusən Meksika, Braziliya, Çili və Argentinada yaşayır.
Yarasa dişləməsinin özü təhlükəli deyil. Bununla belə, yarasalar, nadir də olsa quduzluğun daşıyıcısıdır və bu, kütləvi təhlükə yarada bilər. Məsələn, 2010-cu ildə Perunun Avajun tayfasında yarasalar səbəbindən yayılan quduzluq epidemiyasından 4 nəfər öldü. Tipik bir dişi yarasa 40 qram ağırlığında və 20 dəqiqəlik bir qidalanma müddətində 20 qram qan sormaq qabiliyyətinə malikdir. Onun içdiyi qanın plazması mədədə sürətlə sorulur və böyrəklərə çatdırılır. Oradan xaric edilmək üçün sidik kisəsinə göndərilir. Qalanı isə yuvaya qayıtdıqdan sonra istirahət edərkən həzm olunur və qandakı qidalar normal olaraq yarasanın qanı tərəfindən sorulur.
Vampir yarasalar exolokasiya edərək və qoxu duyğularını istifadə edərək ovunu izləyir və gecələr ovlanır. Yarasa hədəfi seçdiyi zaman yerdən ovunun arxasına, yana və ya boynuna tullanır. Burnundaki istilik sensorları dəri səthinə yaxın qan damarını müəyyən etməsində kömək edir. Onlar dişləri ilə heyvanların dərisində deşiklər açır, kiçik çırpma hərəkətləri ilə dərisini soyur və bunun üçün uyğunlaşdırılmış dilləri ilə qanı yalayırlar. Tüpürcəkdəki antikoaqulyant maddələr vasitəsilə qan laxtalanmır. Yarasalar 30 dəqiqə ərzində qidalanaraq qanla şişir və buna görə də çətinliklə uça bilirlər. Havaya qalxmadan əvvəl bədəndəki suyun bir hissəsinin boşalmasını və qanın həzm olunmasını gözləməli və özlərini gizlətməlidirlər.
Heyvanı sidiklə işarələdikdən sonra vampir yarasalar tez-tez ardıcıl gecələrdə eyni ev sahibinə baş çəkirlər. Onlar ev sahiblərini qoruyurlar və qidalanma zamanı digər yarasaları qovurlar. Analar və ya onların övladları istisna olmaqla, iki və ya daha çox yarasanın eyni ev sahibi ilə qidalanması qeyri-adi haldır.
Nigar Həziyeva
Vətən Naminə Mətbuat Xidməti
