İqtisadiyyatı dünyanın qalan hissəsi ilə ticarət və investisiya üçün açıq edən siyasətlər davamlı iqtisadi artım üçün lazımdır. Son onilliklərdə heç bir ölkə dünyanın qalan hissəsi üçün açıq olmadan öz xalqının həyat səviyyəsinin əhəmiyyətli dərəcədə yüksəldilməsi baxımından iqtisadi uğur əldə etməyib. Bunun əksinə olaraq, ticarətin açılması son 20 ildə orta idxal tarifinin 30 faizdən 10 faizə düşdüyü Şərqi Asiyanın iqtisadi uğurunun mühüm elementi olmuşdur.
İqtisadiyyatlarının qlobal iqtisadiyyata açılması bir çox inkişaf etməkdə olan ölkələrə müəyyən məhsulların istehsalında rəqabət üstünlükləri yaratmağa imkan vermək üçün vacib olmuşdur.
Ticarət maneələrinin aradan qaldırılmasından əldə ediləcək potensial gəlirlər əhəmiyyətlidir. Mal ticarəti üçün bütün maneələrin aradan qaldırılmasından əldə edilən qazancların təxminləri ildə 280 milyard ABŞ dolları ilə 780 milyard ABŞ dolları arasında dəyişir. Bu qazancların təxminən üçdə ikisi sənaye ölkələrinin payına düşür. Lakin inkişaf etməkdə olan ölkələrə yığılan məbləğ hələ də onların hazırda aldıqları yardım səviyyəsindən iki dəfə çox olur. Üstəlik, inkişaf etməkdə olan ölkələr qlobal ticarətin liberallaşdırılmasından ÜDM-nin faizi kimi sənaye ölkələri ilə müqayisədə daha çox qazanacaqlar, çünki onların iqtisadiyyatları daha yüksək səviyyədə qorunur və daha yüksək maneələrlə üzləşirlər.
Baxmayaraq ki, digər ölkələrin bazarlarına çıxışın yaxşılaşdırılması üstünlükləri olsa da, ölkələr ən çox öz bazarlarının liberallaşdırılmasından faydalanır. Sənaye ölkələri üçün əsas fayda onların kənd təsərrüfatı bazarlarının liberallaşdırılmasından gələcəkdir. İnkişaf etməkdə olan ölkələr istehsalın və kənd təsərrüfatının liberallaşdırılmasından təxminən eyni dərəcədə qazanacaqlar. Aşağı gəlirli ölkələr qrupu isə iqtisadiyyatlarında kənd təsərrüfatının daha böyük nisbi əhəmiyyətinə görə sənaye ölkələrində kənd təsərrüfatının liberallaşdırılmasından ən çox qazanc əldə edəcəklər.
Aris Məmmədov
Vətən Naminə mətbuat xidməti
