I Qarabağ Müharibəsi, 1988-1994-cü illərdə Ermənistan və Azərbaycan arasında yaşanan bir silahlı münaqişədir. Bu müharibə, Dağlıq Qarabağ bölgəsinin statusu ilə bağlı ənənəvi etirazların yüksəlməsi, Sovet İttifaqının dağılması, milli hərəkətlərin inkişafı, etnik münaqişələr və siyasi zəifliklər kimi bir sıra mənbələrin bir araya gəlməsi nəticəsində baş vermişdir.
İki tarafa qarşı səngərlərdə çıxış edən müharibə, Dağlıq Qarabağ bölgəsinin müstəqil dövlət kimi elan edilməsi istiqamətində irəliləyişini təmin etmək məqsədi daşıyan erməni separatçıları ilə Azərbaycanın birləşmiş silahlı qüvvələri arasında baş vermişdir. Münaqişə zamanı döyüşlər Dağlıq Qarabağın ətrafındakı ərazilərdə və özü Dağlıq Qarabağda sürətlənmişdir.
Bu müharibə, döyüşlər, ərazilərin işğalı, ərazilərin nüfuzunun dəyişməsi, yüz minlərlə məcburi köçkünün yaranması, mənfur cinayətlər və humanitar krizlərə səbəb olmuşdur. 1994-cü ildə atılan Naxçıvan müqaviləsi ilə təmas xəttindəki döyüşlər dayandırılmışdır, lakin bu münaqişə hələ də həlli gözləyən bir məsələdir.
Döyüşlər və Nəticələr:
Müharibənin nəticəsində ən azı 20,000-dən çox insan həyatını itirmiş, yüz minlərlə insan məcburi köçkün və ya məcburi köçkün kimi evsiz qalmışdır. 1994-cü ilin iyul ayında atılan Bishkek Protokolu ilə nifrət əsaslı qarşıdurma dayanmışdır və bir neçə addım atılmışdır. Bu müharibə ilə bağlı hələ də ətraflı müzakirələr aparılsa da, münaqişə hələ də həll edilməmişdir.
Aysel Məmmədli
Vətən Naminə Mətbuat Xidməti
