Sovet İttifaqının “GLASNOST” təşəbbüsü kimi tanınan internetin öz versiyasını inkişaf etdirmək cəhdi bir neçə amil üzündən uğursuzluqla nəticələndi.
Birincisi, sovet hökuməti internetin mahiyyətini və onun necə işlədiyini tam başa düşmürdü. Onlar bunu informasiya və ideyaların sərbəst mübadiləsinə imkan verən mərkəzləşdirilməmiş şəbəkə kimi deyil, ilk növbədə ünsiyyət və təbliğat vasitəsi kimi görürdülər.
İkincisi, Sovet İttifaqının texnoloji infrastrukturu internet kimi güclü və mərkəzləşdirilməmiş şəbəkəni dəstəkləmək üçün kifayət qədər inkişaf etmiş deyildi. O zaman ölkə həm də iqtisadi və siyasi təlatümlərlə üzləşmişdi ki, bu da belə bir şəbəkənin yaradılması və həyata keçirilməsinə resursların ayrılmasını çətinləşdirirdi.
Üçüncüsü, GLASNOST təşəbbüsü Sovet hökuməti daxilindəki mühafizəkar elementlərin əhəmiyyətli müqaviməti ilə üzləşdi, onlar bunu öz hakimiyyətlərinə və informasiya üzərində nəzarətə təhlükə kimi gördülər. Bu məmurlar narahat idilər ki, internetdən fərqli fikirlər və sovet rejiminə qarşı müxalifətin yayılması üçün istifadə olunacaq.
Nəhayət, 1991-ci ildə Sovet İttifaqının dağılması GLASNOST təşəbbüsünün sona çatması ilə nəticələndi. Sovet İttifaqının dağılmasından sonra yaranmış yeni müstəqil dövlətlər qlobal internetin öz versiyasını yaratmaqdansa, ona inteqrasiya etməkdə daha çox maraqlı idilər.
Ümumilikdə, GLASNOST təşəbbüsü uğursuzluğa düçar oldu, çünki o, üzləşdiyi texnoloji, siyasi və iqtisadi çətinliklərin öhdəsindən gələ bilmədi və nəticədə 1990-cı illərdə ortaya çıxan qlobal internet onu geridə qoydu.
Asiman Xəlili
Vətən Naminə Mətbuat Xidməti
