Müasir dövrdə sosial medianın aktivliyə təsir etdiyi bəzi əsas yollar bunlardır:
Artan Görünürlük və Məlumatlılıq: Sosial media platformaları fəalların səbəbləri haqqında məlumatlılığı artırmaq üçün qlobal bir mərhələ təmin etdi. Əvvəllər diqqətdən kənarda qalan və ya məhdud diqqət alan hərəkətlər və problemlər indi viral məzmun, hashtaglar və trend mövzular vasitəsilə geniş şəkildə görünə bilər.
Sürətli məlumatların yayılması: Sosial media fəallara hadisələr, etirazlar və kampaniyalar haqqında məlumat, xəbər və yenilikləri sürətlə paylaşmağa imkan verir. Məlumatın yayılmasının bu sürəti fəallara baş verən vəziyyətlərə sürətlə reaksiya verməyə və real vaxt rejimində tərəfdarları səfərbər etməyə imkan verir.
Qlobal Çatdırılma: Fəallar indi coğrafi sərhədləri aşan dünya üzrə həmfikir şəxslər və təşkilatlarla əlaqə saxlaya bilərlər. Fəallığın bu qloballaşması beynəlxalq məsələlərə əhəmiyyətli təsir göstərə bilən qlobal şəbəkələrin və koalisiyaların yaranmasına gətirib çıxardı.
Marjinallaşdırılmış Səslərin Gücləndirilməsi: Sosial media təcrid olunmuş icmalara və kifayət qədər təmsil olunmayan qruplara öz təcrübələrini bölüşmək və ədalət tələb etmək imkanı verib. Bu, əvvəllər susdurulmuş və ya nəzərə alınmayan səslər üçün bir platforma təmin etmişdir.
Təşkilati Alətlər: Fəallar sosial mediadan tədbirlər, mitinqlər və etirazlar təşkil etmək üçün istifadə edirlər. Facebook, Twitter və WhatsApp kimi platformalar logistik koordinasiyanı sadələşdirərək, hadisə səhifələri, qrup söhbətləri və virtual görüş məkanları yaratmağa imkan verir.
Fandreyzinq və Resursların Səfərbərliyi: GoFundMe və Kickstarter kimi platformalarda izdihamlı maliyyələşdirmə və ianə kampaniyaları aktivistlər üçün öz məqsədləri üçün vəsait toplamaq üçün vacib vasitəyə çevrilib. Sosial media sözün yayılmasına və potensial donorlara çatmağa kömək edir.
Onlayn petisiyalar və vəkillik: Fəallar Change.org və Avaaz kimi platformalarda onlayn petisiyalar və vəkillik kampaniyaları yarada bilər ki, bu da milyonlarla imza toplaya və konkret məsələlərin həlli üçün hökumətlərə və korporasiyalara təzyiq göstərə bilər.
Vətəndaş Jurnalistikası: Sosial media adi vətəndaşları vətəndaş jurnalistlərə çevirərək, onlara real vaxt rejimində hadisələr, etirazlar və insidentlər haqqında məlumatları sənədləşdirməyə və paylaşmağa imkan verdi. Bu, ənənəvi media orqanları tərəfindən qərəzli və ya senzuraya məruz qalmış xəbərlərin qarşısını ala bilər.
Çətinliklər və Risklər: Sosial media fəallığı demokratikləşdirsə də, o, həm də çətinliklərlə üzləşir. Fəallar onlayn təqib, nəzarət və ya senzura ilə üzləşə bilər. Bundan əlavə, dezinformasiyanın yayılması və əks-səda kameraları konstruktiv dialoqa mane ola bilər.
Hesabatlılıq və Monitorinq: Sosial media, xüsusən də səlahiyyətlilər tərəfindən qanunsuzluq, sui-istifadə və ya zorakılıq hallarının sənədləşdirilməsini və ictimailəşdirilməsini asanlaşdırıb. Bu, daha çox məsuliyyətə və ədalətə çağırışlara səbəb ola bilər.
Trendlər və dəblər: Sosial medianın sürətli təbiəti bəzən fərdlərin ciddi tədbirlər görmədən bir yazı paylaşmaqla və ya hashtagdan istifadə etməklə səthi bir səbəblə məşğul olduğu “slacktivizm”ə gətirib çıxara bilər. Fəallar onlayn aktivliyi oflayn səylərlə balanslaşdırmalıdırlar.
Ənənəvi fəallığa təsir: Sosial media ənənəvi fəallıq formalarını əvəz etmədi, əksinə onları tamamladı. Bir çox hərəkatlar təsirini artırmaq üçün onlayn təbliğatı küçə etirazları, icma təşkilatçılığı və lobbiçiliklə birləşdirir.
Nəticə etibarilə, sosial media görmə qabiliyyətini artırmaqla, sürətli ünsiyyəti asanlaşdırmaqla, fəalları qlobal miqyasda birləşdirməklə və marjinal səsləri gücləndirməklə müasir fəallığı əhəmiyyətli dərəcədə yenidən formalaşdırıb. Bununla belə, bu, həm də çətinliklər yaradır və fəallar məqsədlərinə effektiv şəkildə nail olmaq üçün rəqəmsal mənzərəni strateji şəkildə idarə etməlidirlər.
Asiman Xəlili
Vətən Naminə Mətbuat Xidməti
