Sosial və ekoloji problemlərin bəzi nümunələri bunlardır:
İqlim Dəyişikliyi: Dövrümüzün ən aktual ekoloji problemlərindən
biri olan iqlim dəyişikliyi atmosferə istixana qazlarının, ilk növbədə
karbon qazının həddindən artıq emissiyası nəticəsində baş verir.
Bu, qlobal temperaturun artmasına, dəniz səviyyəsinin qalxmasına,
ekstremal hava hadisələrinə və ekosistemlərin, kənd təsərrüfatının
və su ehtiyatlarının pozulmasına gətirib çıxarır.
Çirklənmə: Havanın çirklənməsi, suyun çirklənməsi və torpağın
çirklənməsi kimi müxtəlif çirklənmə formaları ətraf mühiti pisləşdirir
və insanlar və canlılar üçün əhəmiyyətli sağlamlıq riskləri yaradır.
Çirklənmə mənbələrinə sənaye fəaliyyətləri, avtomobil emissiyaları,
düzgün olmayan tullantılar və kimyəvi maddələrdən istifadə daxildir.
Meşələrin qırılması: Çox vaxt kənd təsərrüfatının genişləndirilməsi,
ağacların kəsilməsi və ya urbanizasiya üçün meşələrin təmizlənməsi
qiymətli ekosistemlərin, biomüxtəlifliyin və karbon tullantılarının
itirilməsinə gətirib çıxarır. Meşələrin qırılması iqlim dəyişikliyinə töhfə
verir, yaşayış yerlərini pozur və yerli icmaların yaşayış vasitələrini təhdid edir.
Biomüxtəlifliyin itirilməsi: İnsan fəaliyyəti, o cümlədən yaşayış yerlərinin
məhv edilməsi, çirklənmə, həddindən artıq istismar və iqlim dəyişikliyi
bütün dünyada biomüxtəlifliyin sürətlə azalmasına səbəb olur.
Növlərin və ekosistemlərin bu itkisi təbii sistemlərin tarazlığını pozur
və ekosistemlərin dəyişən şərtlərə uyğunlaşmaq qabiliyyətini azaldır.
Su qıtlığı: Çirklənmə və səmərəsiz su idarəçiliyi ilə birlikdə şirin suya
artan tələbat bir çox regionlarda su qıtlığı ilə nəticələnib. Təmiz suya
çıxışın olmaması sağlamlığa, kanalizasiyaya, kənd təsərrüfatına və iqtisadi
inkişafa mənfi təsir göstərir.
Yoxsulluq və qeyri-bərabərlik: Yoxsulluq, bərabərsizlik və sosial təcrid
kimi sosial problemlər ətraf mühit problemləri ilə bir-birinə bağlıdır.
Yoxsulluq resurslara, təhsilə və imkanlara çıxışı məhdudlaşdırır,
ekoloji təhlükələrə qarşı həssaslığı artırır və davamlı inkişaf səylərinə mane olur.
Qida Təhlükəsizliyi: Təhlükəsiz, qidalı və kifayət qədər qidaya qeyri-adekvat
çıxış qlobal miqyasda milyonlarla insanı təsir edir. Ərzaq təhlükəsizliyi
yoxsulluq, münaqişələr, iqlim dəyişikliyinin kənd təsərrüfatına təsiri və
səmərəsiz qida istehsalı və paylama sistemləri kimi amillərdən yaranır.
Tullantıların İdarə Olunması: Tullantıların qeyri-düzgün utilizasiyası və
bioloji parçalanmayan materialların həddindən artıq istehsalı çirklənməyə,
resursların tükənməsinə və ekosistemin deqradasiyasına kömək edir.
Effektiv tullantıların idarə olunması strategiyaları, o cümlədən təkrar
emal və məsuliyyətli istehlak bu problemlərin azaldılması üçün çox
vacibdir.
Sosial ədalətsizlik: Ayrı-seçkilik, irqçilik, gender bərabərsizliyi və sosial
ədalətsizliyin digər formaları fərdlərə, icmalara və cəmiyyətlərə təsir edən
kritik sosial problemlərdir. Bu problemlər ekoloji narahatlıqlarla kəsişir,
çünki təcrid olunmuş icmalar çox vaxt ətraf mühitin deqradasiyası və
iqlim dəyişikliyi təsirlərinin yükünü daşıyırlar.
Sosial və ekoloji problemlərin həlli fərdi, icma, korporativ və hökumət
səviyyələrində kollektiv fəaliyyət tələb edir. O, davamlı təcrübələri, bərpa
olunan enerjinin mənimsənilməsini, mühafizə səylərini, siyasət islahatlarını,
təhsil və maarifləndirmə kampaniyalarını, ədalətli və inklüziv həllərin təşviqini
əhatə edir.
Asiman Xəlili
Vətən Naminə Mətbuat Xidməti
