2015-ci ildə qəbul edilmiş Paris Sazişi iqlim dəyişikliyi ilə mübarizəyə yönəlmiş əlamətdar beynəlxalq müqavilədir. O, qlobal istiləşməni sənayedən əvvəlki səviyyədən 2 dərəcə Selsidən xeyli aşağı məhdudlaşdırmaq üçün qlobal çərçivə müəyyən edir və onu 1,5 dərəcə Selsi ilə məhdudlaşdırmağa çalışır. Müqavilə istixana qazları emissiyalarının azaldılması və daha təmiz və daha davamlı enerji mənbələrinə keçidlə bağlı ölkələrin öhdəliklərinin artmasına səbəb olub.
DİM-lər yoxsulluq, aclıq, səhiyyə, təhsil, gender bərabərliyi, təmiz su, bərpa olunan enerji və iqlim fəaliyyəti də daxil olmaqla müxtəlif qlobal çağırışların həlli üçün 2015-ci ildə Birləşmiş Millətlər Təşkilatı tərəfindən müəyyən edilmiş 17 məqsəddən ibarətdir. Bütün dünyada hökumətlər, təşkilatlar və fərdlər konkret tədbirlər və təşəbbüslər həyata keçirməklə bu məqsədlərə nail olmaq üçün çalışırlar.
Bərpa olunan enerjiyə qlobal təkan, iqlim dəyişikliyinin həllində və qalıq yanacaqlardan asılılığın azaldılmasında əhəmiyyətli irəliləyişlərə səbəb olmuşdur. Ölkələr günəş, külək və su elektrik enerjisi kimi bərpa olunan enerji mənbələrinə getdikcə daha çox sərmayə qoyurlar. Nəticədə, bərpa olunan enerji potensialı sürətlə artıb, karbon emissiyalarının azalmasına və yaşıl iş yerlərinin yaradılmasına gətirib çıxarıb.
COVID-19 vaksinlərinin sürətli inkişafı və yayılması qlobal sağlamlıq problemlərinin həllində elmi əməkdaşlığın və innovasiyanın gücünü nümayiş etdirdi. Rekord vaxt ərzində çoxsaylı peyvəndlər hazırlanıb və virusun yayılmasının qarşısını almaq və insanların həyatını xilas etmək üçün bütün dünyada peyvənd kampaniyaları aparılıb.
Son bir neçə onillikdə qlobal yoxsulluğun azaldılması üçün birgə səylər göstərilmişdir. Mikromaliyyə, təhsil proqramları, təmiz suya və kanalizasiyaya çıxış və sosial təhlükəsizlik şəbəkələri kimi təşəbbüslər vasitəsilə milyonlarla insan yoxsulluqdan xilas olmaqla, həddindən artıq yoxsulluq içində yaşayan insanların nisbəti əhəmiyyətli dərəcədə azalıb.
Müxtəlif təşəbbüslər və təşkilatlar qlobal miqyasda təhsilə çıxışın yaxşılaşdırılması istiqamətində çalışıblar. Pulsuz və ya subsidiyalaşdırılmış təhsilin təmin edilməsi, məktəb infrastrukturunun artırılması və rəqəmsal öyrənmə platformalarının tətbiqi kimi səylər, xüsusən də inkişaf etməkdə olan ölkələrdə təhsil imkanlarını genişləndirməyə kömək etmişdir.
Nəsli kəsilməkdə olan növlərin qorunmasında, təbii yaşayış yerlərinin qorunmasında və biomüxtəlifliyin əhəmiyyəti haqqında məlumatlılığın artırılmasında bir çox mühafizə səyləri uğurlu olmuşdur. Buraya qorunan ərazilərin yaradılması, icma əsaslı mühafizə proqramları və Bioloji Müxtəliflik haqqında Konvensiya kimi beynəlxalq müqavilələr daxildir.
Bunlar qlobal çağırışlara müsbət təsir göstərən real nəticələrin və həll yollarının yalnız bir neçə nümunəsidir. Bununla belə, qeyd etmək vacibdir ki, qlobal çağırışlar mürəkkəb və davamlıdır, uzunmüddətli həllərin əldə edilməsi üçün davamlı səylər və davamlı innovasiyalar tələb edir.
Asiman Xəlili
Vətən Naminə Mətbuat Xidməti
