Glutensiz: qarabaşaq yarmasının faydaları
Sağlam mətbəxlərin sevimlisi və yüksək keyfiyyətli qida dəyəri ilə məşhur olan qarabaşaq yarması mətbəxlərinizin əvəzolunmazı olmağa namizəddir! Bir neçə dəqiqədə qaynadılaraq hazırlanan və soyuducuda uzun müddət saxlanılan yemək, aşağı kalorili olması və tox saxlaması ilə pəhrizlərin qızıl medallı qidalarındandır. Təkcə çörəyi ilə deyil, salatdan tutmuş qarabaşaq şorbası kimi reseptlərə qədər geniş çeşiddə reseptlərdə istifadə edilən bu yeməyi tanımağa necə?
Turşəng ailəsinə aid olan otda adi buğda ilə müqayisədə 11 faiz az protein və iki faiz az yağ var. İllərdir heyvan yemi kimi istifadə edilən qarabaşaq bu gün yeməklərdə və desertlərdə də istifadə edilir. Türkiyə ilə yanaşı Şərqi Avropa, Fransa, Kanada və Amerikada geniş yayılmış bitki qabığını çıxararaq qidaya əlavə edilir.
Qovrulub üyüdülərək yeməyə hazır olan bitkinin ən çox yayılmış resepti bir növ sıyıq olan “kaşa”dır. Tərkibində qlüten olmadığı üçün dözümsüzlüyü olan insanların rahatlıqla istehlak edə biləcəyi qoz çölyak xəstələrinin menyularına daxildir. Bu gün çox populyarlaşan qarabaşaq yarması pəhrizinin əsasını da glutensiz pəhriz təşkil edir.
Qarabaşaq unu qreçka kimi tanınır. Qarabaşaq yarmasının üyüdülməsi ilə əldə edilir. Onun sıx dadı tək istifadə etməklə hazırlanan reseptlərin qarşısını alır. Mətbəxlərdə buğda çörəyi qədər rast gəlinməyən qarabaşaq çörəyi üçün yalnız qarabaşaq bitkisindən istifadə edilmir və digər unlarla qarışdırılır. Müstəqil çörək məhsulu kimi yararsız olan Grechka taxıl deyil, qoz-fındıq kimi təsnif edilir.
Qarabaşaqda xolesterin yoxdur. Tərkibində 2% yağ, 11% protein var. Tərkibində həzm oluna bilən zülal olan qidalar soyadan daha qidalıdır. Amin turşularla zəngin olan qarabaşaq yarmasının tərkibindəki zülalın 74%-i orqanizm tərəfindən istifadə edilə bilər.
Bitki mənşəli zülallar arasında ən yüksək göstərici olan 74% oxşar qidalarda çox aşağı səviyyədədir. Kompleks karbohidrat dəyəri 75% -ə çatır. Bu səbəblərə görə tərkibində B1, B2 vitamini, kalium, maqnezium, fosfat, manqan, kalsium, fosfor, dəmir, sink və lif olan bitki, qarabaşaq pəhrizi edənlər tərəfindən aparıcı rol alıb. Bişməmiş qarabaşaq yarmasının tərkibində cəmi 340 kalori var, bişirildikdə isə bu kalori 149-a düşür.
Həlimə Əliyeva
