O, ətrafımızdakı dünya ilə necə düşündüyümüz, hiss etdiyimiz və qarşılıqlı əlaqədə olduğumuz haqqında anlayışlar təklif edən geniş mövzu və sahələri əhatə edir. Bu müzakirədə biz psixologiyanın füsunkar dünyasına girəcəyik və intizam daxilində bəzi əsas tədqiqat sahələrini araşdıracağıq.
Koqnitiv Psixologiya: Psixologiyanın bu sahəsi qavrayış, diqqət, yaddaş, dil, problem həll etmə və qərar qəbul etmə daxil olmaqla psixi proseslərə diqqət yetirir. Koqnitiv psixoloqlar insan düşüncəsinin arxasında duran mexanizmlərə işıq salmaqla, məlumatı necə əldə etdiyimizi, emal etdiyimizi və istifadə etdiyimizi anlamağa çalışırlar.
İnkişaf Psixologiyası: İnkişaf psixoloqları fərdlərin həyat boyu necə dəyişdiyini və inkişaf etdiyini öyrənirlər. Bu sahə körpəlikdən qocalığa qədər baş verən fiziki, koqnitiv və sosial-emosional dəyişiklikləri araşdırır. Tədqiqatçılar bağlılıq, dil mənimsəmə, əxlaqi inkişaf, müxtəlif amillərin böyümə və yetkinliyə təsiri kimi mövzuları araşdırırlar.
Sosial Psixologiya: Sosial psixologiya fərdlərin düşüncələrinin, hisslərinin və davranışlarının sosial qarşılıqlı təsirlərdən necə təsirləndiyini araşdırır. O, uyğunluq, itaət, qərəz, cazibə, qrup dinamikası və sosial normaların təsiri kimi mövzuları araşdırır. Sosial psixoloqlar fərdlərin başqalarını necə qəbul etdiyini, münasibət formalaşdırdığını və sosial münasibətləri necə idarə etdiyini anlamağa çalışırlar.
Şəxsiyyət Psixologiyası: Şəxsiyyət psixologiyası fərdi fərqlərin öyrənilməsinə diqqət yetirir, insanın şəxsiyyətini təşkil edən düşüncələrin, duyğuların və davranışların unikal nümunələrini anlamağa çalışır. Tədqiqatçılar şəxsiyyətin müxtəlif nəzəriyyələrini araşdırır, şəxsiyyət xüsusiyyətlərini qiymətləndirir və şəxsiyyətin davranışa, münasibətlərə və ümumi rifaha necə təsir etdiyini araşdırır.
Klinik Psixologiya: Klinik psixologiya psixi pozğunluqların və psixoloji sıxıntıların qiymətləndirilməsi, diaqnozu və müalicəsi ilə məşğul olur. Klinik psixoloqlar fərdlərin psixoloji çətinliklərinin öhdəsindən gəlmək və aradan qaldırmaq üçün müxtəlif terapevtik yanaşmalardan istifadə edirlər. Onlar depressiya, narahatlıq, asılılıq və ya digər psixi sağlamlıq vəziyyətlərindən əziyyət çəkən müştərilərlə işləyə bilərlər.
Neyropsixologiya: Neyropsixologiya beyin və davranış arasındakı əlaqəni araşdırır. O, beynin müəyyən sahələrində zədələnmə və ya disfunksiyanın idrak prosesləri, duyğular və davranışlara necə təsir edə biləcəyini araşdırır. Neyropsixoloqlar beyin zədələri və ya nevroloji pozğunluqları olan şəxsləri qiymətləndirmək üçün xüsusi qiymətləndirmə və üsullardan istifadə edirlər.
Sənaye-Təşkilati Psixologiya: Bu sahə iş yerinə psixoloji prinsipləri tətbiq edir. Sənaye-təşkilati psixoloqlar işçilərin motivasiyası, işdən məmnunluq, liderlik, komanda dinamikası və təşkilat mədəniyyəti kimi sahələrə diqqət yetirirlər. Onların məqsədi məhsuldarlığı artırmaq, iş mühitini optimallaşdırmaq və işçilərin rifahını yaxşılaşdırmaqdır.
Təhsil Psixologiyası: Təhsil psixoloqları insanların təhsil mühitində necə öyrəndiyini və inkişaf etdiyini öyrənirlər. Onlar öyrənmə nəzəriyyələri, təlimat metodları, motivasiya, qiymətləndirmə və öyrənmənin sosial və emosional aspektləri kimi mövzuları araşdırırlar. Təhsil psixoloqları tədris təcrübələrini təkmilləşdirməyə, təhsil sistemlərini təkmilləşdirməyə və tələbələrin ümumi inkişafını dəstəkləməyə çalışırlar.
Bunlar psixologiya sahəsindəki müxtəlif sahələrin yalnız bir neçə nümunəsidir. Yeni tədqiqat tapıntıları və texnologiyada irəliləyişlər insan şüurunun və davranışının incəliklərinə işıq saldıqca intizam daim inkişaf edir. Psixologiya özümüzü və başqalarını daha yaxşı başa düşməyə töhfə verən psixi sağlamlıq, təhsil, biznes və gündəlik həyat kimi müxtəlif sahələrə tətbiq oluna bilən dəyərli fikirlər təklif edir.
Asiman Xəlili
Vətən Naminə Mətbuat Xidməti
