Mədəniyyətin müxtəlif aspektlərini, o cümlədən ənənələri, inancları, dəyərləri və sosial normaları araşdırmaq, əks etdirmək və şərh etmək üçün hekayə texnikası, vizual estetika və kino elementlərinin istifadəsini əhatə edir. Kinoda mədəni hekayələr müxtəlif formalarda ola bilər və onlar çox vaxt müxtəlif mədəniyyətlər və cəmiyyətlər haqqında anlayışımızın formalaşmasında mühüm rol oynayır. Kinoda povest sənətinin və mədəni povestlərin bəzi əsas aspektləri bunlardır:
Mədəniyyətin təmsili: Kino dil, geyim, ritual və adət-ənənələr kimi mədəni elementləri təsvir etməklə cəmiyyətə güzgü rolunu oynaya bilər. Kinorejissorlar bu elementlərdən spesifik mədəniyyətlərin orijinal təsvirlərini yaratmaq üçün istifadə edir, tamaşaçılara onları daha dərindən qiymətləndirməyə və dərk etməyə kömək edir.
Sosial şərh: Bir çox filmlər mədəni hekayələrdən müasir və ya tarixi sosial mövzuları şərh etmək üçün bir vasitə kimi istifadə edir. Onlar üstünlük təşkil edən mədəniyyət normalarına etiraz edə, ədalətsizlikləri ifşa edə və ya kifayət qədər təmsil olunmayan perspektivlərə işıq sala bilərlər. Məsələn, “Selma” filmi ABŞ-dakı vətəndaş hüquqları hərəkatını araşdırır və o dövrün mədəni mübarizələrini və zəfərlərini işıqlandırır.
Kimlik və Mənsubiyyət: Filmlər çox vaxt mədəni kontekstlər daxilində şəxsiyyət və mənsubiyyət mövzularını araşdırır. Personajlar kim olduqları, haradan gəldikləri və mədəni və ya sosial çərçivələrində hara uyğunlaşdıqları ilə bağlı suallarla boğuşurlar. Məsələn, “The Joy Luck Club” filmi Çin-Amerika kimliyinin mürəkkəbliklərini araşdırır.
Mədəni Münaqişə: Kinodakı mədəni povestlər tez-tez mədəni fərqliliklərdən və ya toqquşmalardan yaranan münaqişələri təsvir edir. Bu münaqişələr multikulturalizmin problemlərini və fərdlərin müxtəlif mədəni mənzərələrdə naviqasiya yollarını araşdırmaq üçün vasitə kimi xidmət edə bilər. “Bend It Like Beckham” Böyük Britaniyada yaşayan ənənəvi hind ailəsi kontekstində mədəni münaqişəyə toxunan film nümunəsidir.
İrsin Qorunması: Kino həm də ənənələri, folkloru və tarixi hadisələri sənədləşdirməklə mədəni irsin qorunmasında rol oynaya bilər. Xüsusilə sənədli filmlər çox vaxt bu məqsədə xidmət edir. Məsələn, “Samsara” dünyanın hər yerindən mədəni və mənəvi təcrübələri nümayiş etdirən vizual olaraq heyrətamiz sənədli filmdir.
Mədəni Uyğunlaşma: Bir mədəniyyətdən olan kitablar, tamaşalar və ya hekayələr kinoya uyğunlaşdırıldıqda, hekayələrin və mədəni hekayələrin coğrafi sərhədləri necə aşa biləcəyini araşdırmaq imkanı verir. Məsələn, Şekspir pyeslərinin müxtəlif mədəni şəraitə uyğunlaşdırılması insan təcrübələrinin universallığını nümayiş etdirir.
Qloballaşma və hibridləşmə: Qloballaşan dünyada filmlər çox vaxt müxtəlif mədəniyyətlərin elementlərinin qarışdığı və bir-birinə təsir etdiyi mədəniyyətlərin hibridləşməsini əks etdirir. Bunu diaspor icmalarında və ya qloballaşma kontekstində mədəniyyətlərin birləşməsini araşdıran filmlərdə görmək olar.
Mədəni Stereotiplər və Yanlış Təqdimat: Kino mədəni təmsil etmək üçün güclü bir vasitə ola bilsə də, stereotipləri və yanlış təqdimatları da davam etdirə bilər. Kinorejissorlar zərərli klişeləri və ya qərəzli fikirləri gücləndirməmək üçün məsuliyyəti nəzərə almalıdırlar.
Xülasə, kinoda povest sənəti mədəni povestləri araşdırmaq və çatdırmaq üçün dinamik bir vasitədir. O, mədəniyyətlərarası anlaşmanı təşviq edə, cəmiyyət normalarına meydan oxuya və insan mədəniyyətlərinin müxtəlif qobelenlərinə bir pəncərə təklif edə bilər. Bununla belə, müxtəlif mədəniyyətlərin hörmətli və düzgün təsvirini təmin etmək üçün kinorejissorların mədəni povestlərə həssaslıq və orijinallıqla yanaşmaları vacibdir.
Asiman Xəlili
Vətən Naminə Mətbuat Xidməti
