Port, ingilis dilində liman deməkdir; giriş, rozetka və ya port mənasında istifadə edilən kompüter terminidir. Fiziki port və virtual port (qeyri-fiziki) bölünür.
Fiziki portla, o, kompüter komponentlərindəki hardware yuvasıdır və fiziki əlaqə üçün istifadə olunur. Belə portlar vasitəsilə qoşulmuş istənilən maşına məlumatlar göndərilə bilər və bu maşının işinə nəzarət etmək olar. Kompüterdə ümumi fiziki portlar AT Port, Firewire Port (IEEE-1394), Serial port, USB port, LAN və ya Network Port (RJ-45) və s. misal göstərmək olar.
Virtual portlar kompüterdən istifadə edərkən şəbəkə və internet üzərindən və ya proqram təminatı vasitəsilə yönləndirilən məntiqi portlardır. İnternet mühitində istifadə olunan port virtual port kimi təsvir etdiyimiz terminə aiddir. Bu mücərrəd portları ünvanlamaq üçün nömrələr verilir. Bəzi serverlər sabit port nömrələrindən istifadə edərkən, bəzi serverlər fərqli port ünvanlarından xidmət göstərir. 1024-ə qədər olan portlar şəxsi portlardır, 1024-dən yuxarı port nömrələri isə ictimaiyyət üçün açıqdır. Bu portlara misal olaraq telnet-23, http-80, ftp-21-i göstərmək olar.
IP və Port Əlaqəsi
Şəbəkə mühitində rabitə və məlumat mübadiləsini təmin etmək üçün server proqramları vasitəsilə kompüterlərə IP ünvanları verilir. Port nömrələri bu ünvanlar vasitəsilə daxil olan kompüterdə xidmət göstəriləcək server proqramı üçün istifadə olunur. Bu səbəbdən şəbəkədəki bir server proqramına qoşulmaq istənildikdə, qoşulacaq IP nömrəsinin yanına bir port nömrəsi əlavə edilir.
Kompüterimizdəki hər hansı bir IP ünvanının hansı portunun əlaqə təmin etdiyini görmək üçün əmr satırına (Start – Run – cmd ) “netstat -an” əmrini yazmaqla bağlantılar müşahidə olunur.
1 Protokol: İstifadə olunmuş protokol
2 Yerli Ünvan: IP ünvanımız və onun yanındakı nömrə qoşulma üçün istifadə olunan port nömrəsini göstərir.
3 Xarici Ünvan: Qoşulmuş IP ünvanı və port nömrəsi göstərilir.
4 Vəziyyət: Vəziyyət məlumatını göstərir. “Siyahı” dinləməsi “Establed”in aktiv olduğunu göstərir.
Həlimə Əliyeva
