Müharibə cinayətlərinə görə məsuliyyət ayrı-ayrı şəxslərə, hərbi komandirlərə, siyasi liderlərə və hətta silahlı münaqişələrdə iştirak edən dövlətlərə və ya təşkilatlara aid edilə bilər.
Müharibə cinayətlərinə görə məsuliyyət adətən beynəlxalq hüquqla müəyyən edilir və belə cinayətləri həll etmək üçün bir sıra hüquqi sənədlər mövcuddur. Məsuliyyətin əsas aspektlərinə aşağıdakılar daxildir:
Fərdi Məsuliyyət: Müharibə cinayətləri törədən şəxslər şəxsi məsuliyyətə cəlb edilə bilər. Bu prinsip beynəlxalq hüquqda, xüsusən də Beynəlxalq Cinayət Məhkəməsinin (ICC) Roma Statutunda təsbit edilmişdir. BCM fərdləri soyqırım, müharibə cinayətləri, insanlığa qarşı cinayətlər və təcavüz cinayətlərinə görə təqib edir.
Komandanlıq məsuliyyəti: Hərbi komandirlər və rəhbərlər, əgər cinayətlər barədə bilsələr və ya bilməli idilərsə və onların qarşısını almaq və ya dayandırmaq üçün ağlabatan tədbirlər görməmişlərsə, tabeliyində olanlar tərəfindən törədilən hərbi cinayətlərə görə məsuliyyət daşıya bilərlər. Bu anlayış müxtəlif beynəlxalq müqavilələrdə və beynəlxalq adət-ənənələrdə təsbit edilmişdir.
Dövlət Məsuliyyəti: Dövlətlər müharibə cinayətlərinə görə məsuliyyət daşıya bilər, əgər onların bu cür hərəkətləri dəstəklədiyi, göz yumduğu və ya sponsorluq etdiyi aşkar edilərsə. Bu məsuliyyət beynəlxalq hüquqi mexanizmlər, o cümlədən Beynəlxalq Ədalət Məhkəməsi (ICJ) vasitəsilə həll edilə bilər.
Beynəlxalq Tribunallar: Bəzi hallarda xüsusi münaqişələrdə müharibə cinayətlərinə görə məsuliyyət daşıyan şəxsləri təqib etmək üçün ad hoc beynəlxalq tribunallar yaradılır. Buna misal olaraq keçmiş Yuqoslaviya üzrə Beynəlxalq Cinayət Tribunalını (ICTY) və Ruanda üzrə Beynəlxalq Cinayət Tribunalını (ICTR) göstərmək olar.
Universal yurisdiksiya: Bəzi yurisdiksiyalar, cinayətlərin yerindən və ya təqsirləndirilən şəxsin vətəndaşlığından asılı olmayaraq, hərbi cinayətlərə görə fərdləri təqib etməyə imkan verən universal yurisdiksiya prinsipini təsdiq edir.
Beynəlxalq Humanitar Hüquq: Müharibə cinayətləri Cenevrə Konvensiyalarını və onların Əlavə Protokollarını ehtiva edən beynəlxalq humanitar hüququn pozulmasıdır. Bu hüquqi çərçivələr silahlı münaqişələr zamanı mülki şəxslərin, hərbi əsirlərin və digər qeyri-döyüşçülərin müdafiəsi qaydalarını müəyyən edir.
Müharibə cinayətlərinə görə fərdləri məsuliyyətə cəlb etmək səyləri münaqişə vəziyyətlərində çəkindirmə, ədalət və insan hüquqlarının təşviqinə töhfə verir. Beynəlxalq əməkdaşlıq və bu prinsipləri dəstəkləmək öhdəliyi müharibə cinayətlərinin həlli və qarşısının alınması üçün çox vacibdir.
