Morze əlifbası 1837-ci ildə Samuel Morse tərəfindən icad edilmiş teleqraf əlifba sistemidir. Bu gün də ondan radio, telsiz və digər rabitə cihazlarında istifadə olunur. Morze əlifbası qısa və uzun siqnallardan istifadə edərək hərfləri, rəqəmləri və digər simvolları təmsil edir.
Morze əlifbası iki əsas siqnaldan istifadə edir, qısa siqnal (“nöqtə”) və uzun siqnal (“tire”). Qısa siqnal nöqtə (.), uzun siqnal isə tire (-) kimi göstərilir. Hər bir hərf və simvol xüsusi kombinasiyanı təmsil edən bu iki siqnaldan istifadə etməklə kodlanır. Məsələn, “A” hərfi qısa siqnal və uzun siqnalın birləşməsindən ibarət olan “.-” kimi kodlanır.
Morze kodu beynəlxalq sistemdir və bütün dillərin hərflərini, rəqəmləri və bəzi digər simvolları ehtiva edir. Hərflər ən çox istifadə olunandan ən az istifadə olunana doğru sıralanır. Nömrələr ardıcıllıqla 0-dan 9-a qədər kodlanır.
Morze əlifbası əvvəllər teleqraf maşınları kimi mexaniki cihazlarda istifadə olunduğu halda, bu gün rəqəmsal texnologiyalarla müxtəlif cihazlarda istifadə oluna bilir. Məsələn, Morze əlifbası müəyyən tezlikli səs siqnallarından istifadə edərək radio və ya radiostansiya ilə əlaqə saxlamaq üçün istifadə edilə bilər.
Morze kodu fövqəladə hallarda da istifadə edilə bilən bir sistemdir. Xüsusilə, dənizdə və havada fövqəladə hallar zamanı SOS siqnalı kimi tanınan üç qısa, üç uzun və üç qısa siqnal (“…—…”) göndərilməklə fövqəladə vəziyyət elan edilə bilər. .
Morze əlifbası bu gün daha çox həvəskar radio, ovçuluq, düşərgə və digər oxşar fəaliyyətlərdə istifadə olunur. Tarixindəki mühüm yeri və ixtirasının texnologiya tarixindəki yeri ilə də diqqəti cəlb edir.
Nəticə olaraq, Morze əlifbası qısa və uzun siqnallardan istifadə edərək hərflərin, rəqəmlərin və simvolların kodlandığı beynəlxalq rabitə sistemidir. Bu gün rəqəmsal texnologiyaların inkişafı ilə daha az istifadə olunsa da, hələ də fövqəladə hallarda istifadə edilə bilən bir sistem olaraq qəbul edilir.
Həlimə Əliyeva
Vətən Naminə Mətbuat Xidməti
