Müasir Azərbaycanın regionu dünyada şərab istehsalının ilk yerlərindən biri hesab olunur. Azərbaycanda şərabçılığın qısa tarixini təqdim edirik:
Azərbaycanda şərabçılıq qədim dövrlərə gedib çıxır. Bu gün Azərbaycan şərab istehsalı yerli mədəniyyətin tərkib hissəsidir. Tarixi sübutlar göstərir ki, hələ eramızdan əvvəl 7-ci minillikdə bu bölgədə üzüm becərilib və şərab istehsal edilib. Azərbaycanın qədim sakinləri, o cümlədən yerli tayfalar, daha sonra midiyalılar və farslar şərabı dərindən qiymətləndirmiş və bunu öz ictimai mərasimlərinin mühüm tərkib hissəsi hesab etmişlər.
Orta əsrlər dövründə Azərbaycan müxtəlif imperiya və sülalələr, o cümlədən ərəblər, monqollar və farslar tərəfindən bir neçə fəth və hökmranlıq dalğaları yaşamışdır. Bu siyasi dəyişikliklərə baxmayaraq, bölgədə şərabçılıq inkişaf etməyə davam etdi. IX-X əsrlərdə Azərbaycan şərabları bütün dünyada şöhrət qazanmışdır. Əbu İshaq əl-Farabi və Nasir Xüsrav kimi dövrün tanınmış şair və alimləri Azərbaycan şərablarının keyfiyyətini və dadını yüksək qiymətləndirmişlər.
19-cu əsrin əvvəllərində ruslar bölgənin şərabçılıq potensialını tanıyaraq sənayeni müasirləşdirmək və inkişaf etdirmək üçün səy göstərdilər. Onlar üzüm bağları saldılar, yeni üzüm növlərini təqdim etdilər və şərabçılıq texnikasını təkmilləşdirdilər. 19-cu əsrin sonlarında Azərbaycan şərabları müxtəlif şərab sərgilərində və müsabiqələrində mükafatlar qazanaraq beynəlxalq səviyyədə tanınır.
Lakin sovet dövründə şərabçılıq sənayesi çətinliklərlə üzləşdi. 1920-ci illərdə Sovet hökuməti xüsusi mülkiyyəti və istehsalı məhdudlaşdıran məhdudlaşdırıcı siyasət həyata keçirdi. Bir çox üzüm bağları milliləşdirildi və şərabçılıq keyfiyyətə deyil, ilk növbədə genişmiqyaslı istehsala yönəldi. Bundan əlavə, spirtli içkilərin və araq istehsalı şərabdan daha çox önə çıxdı.
Müstəqillik və Dirçəliş:
Azərbaycan 1991-ci ildə Sovet İttifaqından müstəqillik əldə etdikdən sonra ölkədə şərabçılıq ənənəsinin dirçəldilməsi və inkişaf etdirilməsi məsələsinə yenidən diqqət yetirildi. Özəl şərab zavodları yarandı, şərabçılıq müəssisələrinin və üzüm bağlarının modernləşdirilməsinə investisiyalar qoyuldu. Beynəlxalq ekspertlər öz bilik və təcrübələrini bölüşmək üçün dəvət olundular. Nəticədə Azərbaycan şərabları öz reputasiyasını bərpa etməyə və beynəlxalq müsabiqələrdə mükafatlar qazanmağa başladı.
Bu gün Azərbaycan özünəməxsus şərabçılıq ənənələri və yerli üzüm növləri ilə tanınır. Ölkədə Gəncə-Qazax, Şirvan və Qarabağ kimi müxtəlif şərab rayonları var və onların hər biri fərqli terroir və üzüm növləri təklif edir. Ənənəvi şərabçılıq üsulları, o cümlədən qvevrinin (torpağa basdırılmış böyük gil qablar) istifadəsi müasir texnikalarla yanaşı hələ də tətbiq olunur.
Son illər Azərbaycanın şərabçılıq sənayesi şərab həvəskarlarının və beynəlxalq bazarların diqqətini cəlb edən davamlı inkişafa nail olub. Ölkənin şərabçıları yeni üslubları kəşf etməyə, müxtəlif üzüm sortları ilə təcrübələr aparmağa və Azərbaycan şərablarını ölkənin mədəni irsinin bir hissəsi kimi təbliğ etməyə davam edirlər.
Asiman Xəlili
Vətən Naminə Mətbuat Xidməti
