Dünyanın ən dərin məlum nöqtəsi Mariana çökəkliyi hesab olunur. Bu çökəkliyi Sakit okeanda Yaponiya və İndoneziya arasında, Quam və Mariana adalarının cənub-qərbində yerləşir. Mariana adalarının adını daşıyan Mariana xəndəyinin uzunluğu 2550 km, eni isə təxminən 69 km-dir. Mariana xəndəyinin ən dərin nöqtəsi hesab edilən Challenger dərinliyi xəndəyin cənub ucunda yerləşir. Bu çuxurun dərinliyi 10994 m-dir. Bu dərinlik Yer kürəsində indiyə qədər ölçülmüş ən dərin nöqtə kimi tanınır. Bunu daha konkret izah etmək və gözünüzün önündə canlandırmaq üçün bunu belə izah edək; 10.000 m troposferin demək olar ki, sonu və təyyarələrin uçduğu yüksəklikdir. Yaxud belə deyək; Dünyanın ən hündür dağı Everest dağı (8848 m) bu çuxurun dibindən başlasaydı, onun zirvəsindən yuxarıda 2,1 km daha çox su obyekti olardı! Ancaq daha bir maraqlı məlumat verək: “Challenger Deep” hələ də Yerin mərkəzinə ən yaxın nöqtə deyil, çünki o, ekvatora xeyli yaxındır.
Mariana xəndəyi 1951-ci ildə Challenger 2 adlı gəmi ilə aparılan araşdırmalar və araşdırmalar nəticəsində təsadüfən kəşf edilib. Tədqiqatçılar dənizə atdıqları zondun 10.863 metr dərinliyə düşdüyünü anlayanda təsadüfən dünyanın ən dərin çuxurunu tapıblar. Çuxurda aparılan təfərrüatlı araşdırmalara görə, bu nöqtənin dərinliyi 10994 metr, uzunluğu 2542 metr və eni 69 metrdir. Üstəlik, yer üzündəki ən dərin nöqtə hesab olunur. O, həmçinin Challenger Pit kimi də tanınır. Mariana xəndəyinin səthinə atılan kütləsi 1 kiloqram olan dəmirin batması təxminən 1 saat çəkir. Çuxur çox dərin olduğu üçün çuxur haqqında çoxlu bilinməyən təfərrüatlar var və həmişə sirli bir yer olaraq qalıb. Çuxurun dibindəki təzyiq onun səthindəki təzyiqdən demək olar ki, 1000 dəfə çoxdur. Mariana xəndəyi Sakit okeanda yerləşir. Quam adasının cənub-qərbində, Yaponiya və İndoneziya torpaqları arasında yerləşən çuxur hər iki ölkədən demək olar ki, bərabər məsafədədir. 11° 24 Şimal və 143° 16 Cənub enində yerləşən bu sirli çuxur turistlərin də böyük marağına səbəb olur.
Həlimə Əliyeva