Bitcoin 2009-cu ildə naməlum şəxs və ya Satoshi Nakamoto təxəllüsündən istifadə edən bir qrup şəxs tərəfindən yaradılmış mərkəzləşdirilməmiş rəqəmsal valyutadır.
O, peer-to-peer şəbəkəsində fəaliyyət göstərir və əməliyyatları təmin etmək, yeni bölmələrin yaradılmasına nəzarət etmək və aktivlərin ötürülməsini yoxlamaq üçün kriptoqrafiyadan istifadə edir.
Bitcoin-in bəzi əsas cəhətləri bunlardır:
Blockchain Texnologiyası: Bitcoin əməliyyatları blockchain adlı ictimai kitabda qeyd olunur. Blockchain, şəbəkə üzrə bütün əməliyyatların qeydini ehtiva edən mərkəzləşdirilməmiş və paylanmış kitabdır. Bu kitab dəftəri Bitcoin şəbəkəsində iştirak edən qovşaqlar (kompüterlər) şəbəkəsi tərəfindən saxlanılır.
Mərkəzsizləşdirmə: Bitcoin-in əsas xüsusiyyətlərindən biri onun mərkəzləşdirilməmiş təbiətidir. Hökumətlər və mərkəzi banklar tərəfindən idarə olunan ənənəvi valyutalardan fərqli olaraq, Bitcoin heç bir qurum tərəfindən idarə olunmur. Bunun əvəzinə, sistemin bütövlüyünü qorumaq üçün birlikdə işləyən qovşaqlar şəbəkəsinə əsaslanır.
Mining: Yeni bitkoinlər mədən adlandırılan bir proses vasitəsilə yaradılır. Madencilik şəbəkədə əməliyyatları təsdiqləyən və təhlükəsizliyini təmin edən mürəkkəb riyazi problemlərin həllini nəzərdə tutur. Madenciler səylərinə görə yeni yaradılmış bitkoinlərlə mükafatlandırılırlar. Bu proses həm də bitkoinlərin qıtlığını təmin edir, çünki nə vaxtsa yaradıla biləcək maksimum 21 milyon bitkoin limiti var.
Kriptoqrafiya: Kriptoqrafiya əməliyyatların təmin edilməsində və yeni bitkoinlərin yaradılmasına nəzarətdə mühüm rol oynayır. Tərəflər arasında təhlükəsiz əməliyyatları asanlaşdırmaq üçün açıq və gizli açarlardan istifadə olunur. Açıq açarlar e-poçt ünvanlarına, şəxsi açarlar isə parollara bənzəyir. Yalnız şəxsi açarı olan şəxs müəyyən açıq açarla əlaqəli bitkoinlərə daxil ola və idarə edə bilər.
Pul kisələri: Bitkoinlərdən istifadə etmək üçün şəxslərə rəqəmsal pul kisəsi lazımdır. Pul kisəsi istifadəçilərə bitkoinləri saxlamağa, göndərməyə və qəbul etməyə imkan verən proqram proqramıdır. Pul kisələri istənilən təhlükəsizlik və rahatlıq səviyyəsindən asılı olaraq onlayn, oflayn, aparat əsaslı və ya hətta kağız əsaslı ola bilər.
Dəyişkənlik: Bitcoin-in dəyəri çox dəyişkən ola bilər. Onun qiymətinə bazar tələbi, investor əhval-ruhiyyəsi, tənzimləmə inkişafı, makroiqtisadi meyllər və texnoloji irəliləyişlər kimi amillər təsir edir. Bu dəyişkənlik Bitcoin-in tarixi boyu həm əhəmiyyətli qiymət artımlarına, həm də kəskin enişlərə səbəb olub.
Hüquqi və Tənzimləyici Mühit: Bitcoin-in hüquqi statusu ölkəyə görə dəyişir. Bəzi ölkələr onu qanuni valyuta və ya əmtəə forması kimi qəbul edir, digərləri isə onun istifadəsinə məhdudiyyətlər və ya açıq qadağalar qoyub. Hökumətlər mərkəzləşdirilməmiş kriptovalyutaların nəticələri ilə mübarizə apardıqca tənzimləmə mühiti inkişaf etməyə davam edir.
Bitcoin həm rəqəmsal valyuta, həm də investisiya aktivi kimi böyük diqqət topladı. Onun qeyri-mərkəzləşdirilmiş təbiəti, təhlükəsizlik xüsusiyyətləri və maliyyə müstəqilliyi potensialı onu maliyyə və texnoloji birliklərdə maraq və müzakirə obyektinə çevirmişdir. Bununla belə, qeyd etmək lazımdır ki, kriptovalyutalara, o cümlədən Bitcoin-ə investisiya etmək risklər daşıyır və potensial investorlar hərtərəfli araşdırma aparmalı və ehtiyatlı olmalıdırlar.
