Xoşbəxtlik, kədər, qorxu, qəzəb və sevgi kimi duyğularımız yalnız mücərrəd hisslər deyil, həm də xüsusi fizioloji və biokimyəvi reaksiyalarla müşayiət olunur.
Xoşbəxtlik: Xoşbəxtlik və ya sevinc hiss etdiyimiz zaman beynimiz dopamin və serotonin kimi nörotransmitterləri ifraz edir. Bu kimyəvi maddələr əhval-ruhiyyəmizi və emosiyalarımızı tənzimləməkdə mühüm rol oynayır. Dopaminin sərbəst buraxılması mükafat və həzz hissi yaradır, serotonin isə rifah və məmnunluq hisslərinə kömək edir.
Kədər: Kədər kortizol və adrenalin kimi stress hormonlarının salınmasına səbəb olur. Bu hormonlar enerji səviyyələrinin azalması, iştahın dəyişməsi və zəifləmiş immunitet sistemi kimi fiziki reaksiyalara səbəb ola bilər. Uzun müddət davam edən kədər də yuxu tərzimizə və ümumi sağlamlığımıza təsir edə bilər.
Qorxu: Qorxu hissi bədənin “mübarizə və ya qaç” reaksiyasını aktivləşdirir. Bu reaksiya adrenalin və norepinefrin kimi stress hormonlarının sərbəst buraxılmasını əhatə edir. Bu hormonlar ürək dərəcəsini artıraraq, göz bəbəklərini genişləndirərək və qan axını əsas orqanlara yönləndirərək bədəni qəbul edilən təhlükələrlə mübarizə aparmağa hazırlayır.
Qəzəb: Qəzəb stres hormonu kortizolun və nörotransmitter dopaminin sərbəst buraxılmasına səbəb olur. Kortizolun artması bədəni qarşıdurmaya hazırlayır, dopamin isə tez-tez qəzəblə əlaqəli güc və nəzarət hissinə kömək edir.
Sevgi: Sevgi və məhəbbət “sevgi hormonu” olaraq da bilinən oksitosinin ifrazını tetikler. Oksitosin əlaqəni, etibarı və sosial əlaqəni təşviq edir. Qucaqlamaq, toxunmaq və ya sevdiklərinizlə vaxt keçirmək kimi müsbət sosial qarşılıqlı əlaqə zamanı sərbəst buraxılır.
Bu emosional reaksiyalar təcrid olunmur, lakin bütün bədənimizə kaskad təsir göstərə bilər. Məsələn, qorxu və ya narahatlıq kimi mənfi emosiyaların yaratdığı xroniki stress ürək problemləri, zəifləmiş immunitet funksiyası və həzm pozğunluğu kimi müxtəlif sağlamlıq problemlərinə səbəb ola bilər. Digər tərəfdən, xoşbəxtlik və sevgi kimi müsbət emosiyalar ümumi rifahın yaxşılaşmasına kömək edir və hətta immunitet sistemini gücləndirə bilər.
Üstəlik, duyğuları şərh etməyimiz və idarə etməyimiz bədənimizə əhəmiyyətli dərəcədə təsir edə bilər. Məsələn, zehinlilik, meditasiya və stressi azaltma üsullarını tətbiq etmək stress hormonlarının sərbəst buraxılmasını tənzimləməyə və emosional tarazlığı təşviq etməyə kömək edə bilər.
Duyğularla bədənimiz arasındakı əlaqə psixologiya, nevrologiya və endokrinologiya kimi sahələrdə tədqiqatçılar tərəfindən öyrənilməyə davam edən mürəkkəb və maraqlı bir mövzudur. Bu mürəkkəb “Kimyəvi Simfoniya”nı başa düşmək emosional rifah haqqında daha yaxşı təsəvvürlərə gətirib çıxara bilər və təkmilləşdirilmiş əqli və fiziki sağlamlıq üçün yol aça bilər.
.tmb-articledet.jpg?Status=Master&sfvrsn=e0d69bb_1)
Asiman Xəlili
Vətən Naminə Mətbuat Xidməti
