Kəlbəcər, Azərbaycan Respublikası içində bir rayon və bir şəhərdir. Təkcə rayon mərkəzi kimi funksionallaşan Kəlbəcər şəhəri, 1993-cü ildə Ermənistan silahlı qüvvələri tərəfindən işğal edilmişdir. Bu işğal nəticəsində Kəlbəcər ərazisi və ətraf ərazilər boşaldılıb, yüz minlərlə insan qətlə yetirilib və ya məcburi köçkünlüyə məruz qalıb. Ərazilərinin çoxu erməni silahlı qüvvələri tərəfindən dağıtılmış və ya tamamilə məhv edilmişdir.
Kəlbəcər hadisəsi, 1990-ların başında yaşanan Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin bir hissəsidir. 1991-1994-cü illərdə Azərbaycan və Ermənistan arasında baş verən bu münaqişə zamanı Ermənistan silahlı qüvvələri çoxlu əraziləri işğal etmiş və bu əraziləri nəzarət altında saxlayıb. Kəlbəcər də bu ərazilərdən biri idi. Ərazi 2020-ci ilin əvvəlində keçirilən Azərbaycan Ordusunun Dağlıq Qarabağın bir hissəsi olan əraziləri işğaldan azad etmə operasiyası zamanı Azərbaycan Silahlı Qüvvələri tərəfindən geri qaytarılmışdır.
Kəlbəcər, bu dövrdə yaşananlar nəticəsində tarixi bir simvol kimi qalıb və Azərbaycan ictimaiyyəti üçün mühüm bir mənzərədir.
Kəlbəcər, Azərbaycan Respublikası’nın bir rayonudur. Ancak, özellikle 2020 yılından sonra bu rayonun adı sıklıkla uluslararası ilişkiler bağlamında gündeme gelmiştir. Kəlbəcər, Dağlık Qarabağ bölgesinde yer alır ve 1991-1994 yılları arasındaki Dağlık Qarabağ Savaşı’nda Azerbaycan ve Ermenistan arasında önemli bir stratejik mevki olmuştur.
2020 yılında Dağlık Qarabağ bölgesinde yaşanan çatışmalar, özellikle Ekim ve Kasım aylarında yoğunlaşmış ve sonuçta Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri’nin stratejik kazanımlar elde etmesiyle sonuçlanmıştır. Bu çatışmaların sonucunda, Kəlbəcər ve diğer bazı bölgeler Azerbaycan’ın kontrolüne geçmiştir. Bu durum, bölgedeki siyasi ve askeri dengeleri önemli ölçüde etkilemiştir.
Kəlbəcər’in stratejik önemi, bölgenin jeopolitik konumu ve içerisinden geçen ana ulaşım yollarıyla ilgilidir. Ayrıca, Kəlbəcər’in doğal kaynakları ve tarım potansiyeli de bu bölgenin önemini artıran faktörler arasındadır.
Ancak, Kəlbəcər’in kontrolü ve statüsü konusunda hala belirsizlikler bulunmaktadır, çünkü Dağlık Qarabağ bölgesindeki çatışmaların siyasi ve diplomatik sonuçları henüz tam olarak netleşmemiştir.
Aysel Məmmədli
Vətən Naminə Mətbuat Xidməti
