Tarixdə siyasi mənzərəni formalaşdıran və cəmiyyətlərin gedişatına təsir edən inqilablarla xarakterizə olunan bir neçə dövr olmuşdur. Burada bəzi diqqətəlayiq nümunələr var:
İnqilablar dövrü (18-ci əsrin sonu – 19-cu əsrin əvvəlləri):
Amerika İnqilabı (1775-1783): On Üç Amerika Koloniyası Britaniya hökmranlığından müstəqillik istədi.
Fransız İnqilabı (1789-1799): Fransada monarxiyanın devrilməsi və radikal siyasi ideologiyaların yüksəlişi ilə əlamətdar olan radikal sosial və siyasi dəyişikliklər dövrü.
1848-ci il inqilabları:
Alman dövlətləri, Fransa, İtaliya və Avstriya İmperiyası da daxil olmaqla, Avropada bir sıra liberal və millətçi üsyanlar. Bu inqilablar siyasi və sosial islahatlara nail olmaq məqsədi daşıyırdı.
Rus İnqilabı (1917):
Fevral inqilabı Rusiya çarı II Nikolayın taxtdan getməsinə, Oktyabr inqilabı isə Vladimir Leninin başçılıq etdiyi bolşeviklərin hökumətə nəzarəti ələ keçirməsi ilə nəticələndi.
Çin İnqilabı (1911-1949):
1911-ci ildə Qing sülaləsinin devrilməsi Çində imperiya hakimiyyətinin sona çatması ilə nəticələndi. Mao Zedunun başçılıq etdiyi Çin Kommunist Partiyası daha sonra Çin vətəndaş müharibəsində qalib gələrək 1949-cu ildə Çin Xalq Respublikasını qurdu.
İkinci Dünya Müharibəsindən sonrakı dekolonizasiya:
Bir çox Afrika və Asiya ölkələri İkinci Dünya Müharibəsindən sonrakı dövrdə müstəmləkə idarəçiliyindən müstəqillik əldə etdilər və bu, əhəmiyyətli geosiyasi dəyişikliklərə səbəb oldu.
Çində mədəni inqilab (1966-1976):
Mao Zedong tərəfindən təşəbbüs edilən bu, kommunist ideologiyasını yenidən təsdiqləməyə və Çin cəmiyyətindən qəbul edilən kapitalist və ənənəvi elementləri aradan qaldırmağa yönəlmiş ictimai-siyasi hərəkat idi.
Ərəb baharı (2010-2012):
Ərəb dünyasında zalım rejimlərdən, korrupsiyadan və iqtisadi məsələlərdən narazılıqdan qaynaqlanan bir sıra etirazlar və üsyanlar.
Müasir İnqilablar (davam edir):
Yaxın Şərq, Latın Amerikası və Asiya kimi dünyanın müxtəlif yerlərində davam edən hərəkatlar və etirazlar siyasi dəyişiklik, sosial ədalət və daha çox təmsilçilik istəyini əks etdirir.
İnqilabların bu dövrləri çox vaxt siyasi, iqtisadi və sosial amillərin mürəkkəb qarşılıqlı təsirini ehtiva edir, bu da güc strukturlarında əhəmiyyətli dəyişikliklərə və yeni ideologiyaların və siyasi sistemlərin yaranmasına səbəb olur. Hər bir inqilab unikaldır, baş verdiyi zamanın və məkanın xüsusi tarixi, mədəni və sosial-iqtisadi kontekstləri ilə formalaşır.
