Gülüş nevrologiyası bu xoş cavabı yaratmaq üçün birlikdə işləyən bir neçə beyin bölgəsini və neyrotransmitterləri əhatə edir.
İştirak edən beyin bölgələri:
Prefrontal korteks: Beynin bu bölgəsi qərar qəbul etmək, mühakimə etmək və sosial idrakdan məsuldur. O, situasiyanın kontekstini emal edir, yumoru tanıyır və nəyinsə gülməli olub olmadığını müəyyən edir.
Temporal lob: Eşitmə məlumatlarının işlənməsi və dilin başa düşülməsi ilə məşğul olan bu bölgə bizə zarafatları və şifahi yumoru başa düşməyə kömək edir.
Limbik sistem: Amigdala və hipokampus da daxil olmaqla limbik sistem emosiyaların və emosional xatirələrin işlənməsi üçün vacibdir. Gülüşün yaratdığı emosional reaksiyada iştirak edir.
Hipotalamus: Bu beyin bölgəsi hormonların sərbəst buraxılması da daxil olmaqla müxtəlif bədən funksiyalarını tənzimləməkdən məsuldur. Gülüşlə əlaqəli avtonom reaksiyalarda rol oynayır.
Beyin sapı: Beyin sapı tənəffüs və ürək dərəcəsi kimi əsas fizioloji proseslərdən məsuldur. Fiziki gülüş hərəkətinin koordinasiyasında rol oynayır.
Nörotransmitterlər iştirak edir:
Endorfinlər: Gülüş bədənin təbii kimyəvi maddələri olan endorfinlərin sərbəst buraxılmasına səbəb olur. Onlar ağrı qavrayışını azaltmağa kömək edir və rifah və həzz hissini təşviq edir.
Dopamin: Gülüş beyində dopamin ifrazını artırır ki, bu da mükafatlandırma və gücləndirmə ilə əlaqələndirilir. Bu, xoş bir təcrübə kimi gülüşün müsbət möhkəmlənməsinə kömək edir.
Sosial Bağlama və Gülüş:
Gülüş də sosial əlaqədə mühüm rol oynayır. İnsanlar birlikdə güldükləri zaman bu, sosial əlaqələri gücləndirir və aidiyyət və yoldaşlıq hissini gücləndirir. Bu təsir, tez-tez “sevgi hormonu” adlanan oksitosinin sərbəst buraxılması ilə əlaqədardır və bu, sosial əlaqə və etibarla əlaqələndirilir.
Gülüşün Sağlamlığa Faydaları:
Gülüşün stressi azaltmaq, immunitet sistemini gücləndirmək və ağrıları azaltmaq kimi müxtəlif sağlamlıq faydaları olduğu aşkar edilmişdir. Gülüş zamanı endorfin və dopamin ifrazı bu müsbət təsirlərə kömək edir.
Qeyd etmək vacibdir ki, gülüş ümumiyyətlə müsbət emosiyalarla əlaqəli olsa da, gülüşün konteksti və məqsədi onun fərdlərə və sosial dinamikaya təsirinə əhəmiyyətli dərəcədə təsir göstərə bilər. Qeyri-adekvat və ya pis ruhlu gülüş mənfi nəticələrə səbəb ola bilər və başqaları üçün sosial narahatlıq və ya emosional sıxıntıya səbəb ola bilər. Ümumiyyətlə, gülüşün nevrologiyasını başa düşmək beynimiz, duyğularımız və sosial qarşılıqlı əlaqələrimiz arasındakı mürəkkəb qarşılıqlı əlaqə haqqında fikirlər verə bilər.
Aris Məmmədov
Vətən Naminə Mətbuat Xidməti
