Bu obyektlər əsasən təhlükəsizlik problemləri, milli maraqlar və tədqiqatın cəmiyyətə potensial təsiri səbəbindən çox vaxt ciddi şəkildə qorunur və ictimaiyyətin məlumatından gizlənir.
Belə laboratoriyalarda aparıla bilən bəzi potensial gizli tədqiqat sahələrinə aşağıdakılar daxildir:
Müdafiə və Hərbi Texnologiya: Hökumətlər çox vaxt milli təhlükəsizliyi qorumaq üçün qabaqcıl silahların, müşahidə sistemlərinin və müdafiə strategiyalarının hazırlanmasına böyük sərmayə qoyurlar.
Kəşfiyyat Toplanması və Kriptoqrafiya: Gizli laboratoriyalar məxfi məlumatları qorumaq və ya kommunikasiyaları ələ keçirmək üçün kodun pozulması, şifrələmə və siqnal kəşfiyyatı ilə bağlı tədqiqatlarla məşğul ola bilər.
Bioloji və Kimyəvi Tədqiqatlar: Gizli laboratoriyalar yoluxucu xəstəliklərin, bioloji silahların, kimyəvi agentlərin və ya bu cür xəstəliklər üçün potensial müalicələrin öyrənilməsində iştirak edə bilər.
Qabaqcıl Aerokosmik və Kosmik Texnologiya: Hökumətlər qabaqcıl təyyarələri, kosmik gəmiləri və ya təkmil hərəkət sistemlərini inkişaf etdirmək üçün gizli araşdırma apara bilər.
Süni intellekt və kibertəhlükəsizlik: Süni intellekt, maşın öyrənməsi və kibertəhlükəsizlik üzrə tədqiqatlar rəqabət üstünlüyü əldə etmək və ya kritik infrastrukturu qorumaq üçün gizli şəkildə aparıla bilər.
Enerji və Hərəkət Sistemləri: Gizli laboratoriyalar hərbi imkanları və ya milli enerji təhlükəsizliyini təkmilləşdirmək üçün yeni enerji mənbələrinin və ya hərəkət texnologiyalarının tədqiqinə cəlb oluna bilər.
Qeyd etmək vacibdir ki, məxfilik və məxfi araşdırma iki tərəfli qılınc ola bilər. O, həssas məlumatları və milli maraqları qoruya bilsə də, şəffaflıq, hesabatlılıq və texnologiyadan potensial sui-istifadə ilə bağlı etik narahatlıqları da artırır.
Belə məxfi laboratoriyaların mövcudluğu və təfərrüatları ümumiyyətlə ciddi şəkildə qorunur və ictimaiyyət çox vaxt konkret məlumatlar məxfilikdən çıxarılana və ya insayderlər tərəfindən sızana qədər onların fəaliyyətindən xəbərsiz qalır. Belə ki, “dünyanın ən məxfi laboratoriyaları” ilə bağlı fərziyyələr çox vaxt konkret məlumatdan çox şayiələr və populyar mədəniyyətdəki uydurma təqdimatlardan qaynaqlanır.
Asiman Xəlili
Vətən Naminə Mətbuat Xidməti
