DEHB-nin dəqiq səbəbləri tam başa düşülməmişdir,
lakin tədqiqatlar bunun genetik, ətraf mühit və
nevroloji amillərin birləşməsindən qaynaqlandığını göstərir.
DEHB-də genetik faktorlar mühüm rol oynayır.
Tədqiqatlar göstərdi ki, DEHB olan fərdlərin tez-tez yaxın qohumları da bu xəstəliyə sahibdirlər və bu da genetik bir meyl olduğunu göstərir. Dopamin və norepinefrin kimi nörotransmitterlərin tənzimlənməsində iştirak edən xüsusi genlərin DEHB-yə töhfə verdiyi düşünülür.
Ətraf mühit faktorları da DEHB-nin inkişafına təsir göstərə bilər. Hamiləlik dövründə tütün tüstüsü, spirt və ya narkotik maddələrə məruz qalma, aşağı çəki, vaxtından əvvəl doğuş, qurğuşun məruz qalma və bəzi prenatal amillər DEHB inkişaf riskinin artması ilə əlaqələndirilmişdir. Bundan əlavə, xaotik ailə mühiti, yüksək stress səviyyələri və uyğun olmayan valideynlik təcrübələri kimi amillər DEHB simptomlarının inkişafına və şiddətinə kömək edə bilər.
DEHB ənənəvi mənada müalicə edilə bilməz, lakin müdaxilələrin birləşməsi ilə effektiv şəkildə idarə oluna bilər. DEHB üçün əsas müalicələrə davranış terapiyası, psixotəhsil və dərman daxildir. Davranış terapiyası DEHB ilə mübarizə strategiyaları, təşkilatçılıq bacarıqları və davranış idarəetmə üsulları olan şəxslərə öyrətmək məqsədi daşıyır. Psixotəhsil fərdlərə və onların ailələrinə vəziyyəti və onun gündəlik həyata təsirini anlamağa kömək edir. Dərmanlar, məsələn, stimullaşdırıcı dərmanlar (məsələn, metilfenidat və ya amfetaminlər) DEHB simptomlarını idarə etməyə kömək etmək üçün tez-tez təyin edilir.
Qeyd etmək vacibdir ki, bu müdaxilələr simptomları azaltmaqda və gündəlik fəaliyyəti yaxşılaşdırmaqda yüksək effektiv ola bilsə də, DEHB ilə əlaqəli bütün problemləri tamamilə aradan qaldırmaya bilər. Bununla belə, müvafiq müalicə və dəstək ilə DEHB olan şəxslər məhsuldar və uğurlu həyat sürə bilərlər. Dəqiq diaqnoz üçün ixtisaslı bir tibb işçisi ilə məsləhətləşmək və müəyyən bir vəziyyət üçün ən uyğun müalicə variantlarını müzakirə etmək tövsiyə olunur.
Asiman Xəlili
Vətən Naminə Mətbuat Xidməti
