Davamlı tullantılardan enerjinin istifadəsi müasir enerji elminin mühüm aspektidir və daha dayanıqlı və dairəvi iqtisadiyyata doğru irəliləməkdə mühüm rol oynayır.
Tullantı materiallarından enerji çıxarmağın müxtəlif yolları var və bu üsullar tullantıların utilizasiyasının ətraf mühitə təsirini azaltmağa kömək edir, eyni zamanda faydalı enerji yaradır. Budur bəzi ümumi yanaşmalar:
Yandırma:
Tullantıdan Enerjiyə (WtE) Zavodlar: Yandırma tullantı materiallarının istilik istehsal etmək üçün yandırılmasını nəzərdə tutur, daha sonra elektrik enerjisi istehsal etmək və ya sənaye prosesləri üçün buxar istehsal etmək üçün istifadə edilə bilər. Qabaqcıl yandırma texnologiyaları emissiyaları minimuma endirmək və enerjinin bərpasını maksimum dərəcədə artırmaq üçün nəzərdə tutulmuşdur.
Anaerob həzm:
Bioqaz istehsalı: Anaerob həzm, mikroorqanizmlərin oksigen olmadıqda üzvi tullantıları parçaladığı, əlavə məhsul kimi bioqaz hasil etdiyi bioloji prosesdir. Bioqaz əsasən metandan ibarətdir, ondan elektrik enerjisi istehsalı üçün bərpa olunan enerji mənbəyi və ya istilik üçün təmiz yanacaq kimi istifadə oluna bilər.
Poliqon qazının bərpası:
Metan Tutulması: Poliqonlar üzvi tullantıların parçalanması nəticəsində metan istehsal edir. Bu metan tutula və bərpa olunan enerji mənbəyi kimi istifadə edilə bilər. Poliqon qazının bərpası sistemləri adətən metanın çıxarılmasını və ya enerji üçün yandırılmasını və ya birbaşa yanacaq kimi istifadəsini nəzərdə tutur.
Piroliz:
Biokömür və bio-neft istehsalı: Piroliz oksigen olmadıqda termal parçalanma prosesidir. O, üzvi tullantıları biokömürə, torpağın münbitliyini artıra bilən karbonla zəngin materiala və bərpa olunan enerji mənbəyi kimi istifadə oluna bilən bio neftə çevirə bilər.
Plazmanın qazlaşdırılması:
Sinqaz istehsalı: Plazmanın qazlaşdırılması üzvi tullantıları hidrogen və karbon monoksit qarışığı olan sinqaza çevirmək üçün yüksək temperatur plazmasından istifadəni nəzərdə tutur. Syngas elektrik enerjisi istehsalı üçün yanacaq və ya kimyəvi xammal kimi istifadə edilə bilər.
Hidrotermal emal:
Hidrotermal Mayeləşdirmə (HTL): Bu proses yaş biokütlənin və ya üzvi tullantıların yüksək temperatur və yüksək təzyiqdə mayeləşdirmə yolu ilə bio-neftə çevrilməsini nəzərdə tutur. Bio-neft bərpa olunan enerji mənbəyi kimi və ya bio-əsaslı məhsullar üçün prekursor kimi istifadə edilə bilər.
Termokimyəvi çevrilmə:
Qazlaşdırma: Qazlaşdırma üzvi tullantıları tərkibində karbonmonoksit, hidrogen və metan olan qaz qarışığına çevirir. Bu qaz enerji istehsalı üçün və ya müxtəlif kimyəvi proseslər üçün xammal kimi istifadə edilə bilər.
Tullantıların İstilik Bərpası:
Kombinə edilmiş İstilik və Enerji (CHP): Bir çox sənaye prosesləri artıq istilik istehsal edir ki, bu da birləşmiş istilik və enerji istehsalı üçün tutula və istifadə edilə bilər. Bu yanaşma ümumi enerji səmərəliliyini artırır və ənənəvi enerji mənbələrindən asılılığı azaldır.
Bu tullantıdan enerjiyə texnologiyalarının tullantıların idarə edilməsi sistemlərinə inteqrasiyası həm enerji tələbatını, həm də tullantıların utilizasiyası ilə bağlı ekoloji problemləri həll etməyə kömək edə bilər. Bununla belə, bu texnologiyaların tətbiqi zamanı ətraf mühitə təsir, iqtisadi səmərəlilik və sosial aspektləri nəzərə almaq çox vacibdir.
