BRI 2013-cü ildə Çin Prezidenti Si Cinpin tərəfindən təsis edilib və məqsədi Çin və qədim İpək Yolu marşrutları boyunca yerləşən ölkələr arasında əlaqə və əməkdaşlığı gücləndirməkdir.
İqtisadi cəhətdən BRI, yolların, dəmir yollarının, limanların və enerji obyektlərinin tikintisi də daxil olmaqla, böyük infrastrukturun inkişafı layihələrini əhatə edir. Bu investisiyalar ticarət və nəqliyyat yollarını asanlaşdırır, Çin üçün yeni bazarlar və iqtisadi imkanlar açır. Dünyadakı strateji yerlərə sərmayə qoymaqla Çin həyati resurslara və bazarlara çıxışı təmin etməyə, öz şirkətlərini və sənayelərini tanıtmağa çalışır.
Siyasi baxımdan BRI Çinə qlobal miqyasda təsirini artırmağa imkan verir. İqtisadi tərəfdaşlıqlar və investisiyalar vasitəsilə Çin iştirakçı ölkələrlə siyasi əlaqələri inkişaf etdirir və bununla da diplomatik münasibətlərini və yumşaq gücünü artırır. Bundan əlavə, BRI Çinin daha çoxqütblü dünya baxışını təbliğ edir və qlobal məsələlərdə Qərb güclərinin ənənəvi üstünlüyünə meydan oxuyur. Bu layihə Çinə beynəlxalq norma və institutları öz maraqlarına uyğun şəkildə formalaşdırmağa kömək edir.
Tənqidçilər iddia edirlər ki, BRI iştirakçı ölkələr üçün borc asılılığına səbəb ola bilər, çünki bəzi layihələr qeyri-müəyyən iqtisadi səmərəliliyə və ya şəffaflığa malik ola bilər. Onlar həmçinin Çinin artan təsiri və Çin investisiyalarından çox asılı olan ölkələr üzərində geosiyasi təsir imkanları ilə bağlı narahatlıqlarını ifadə edirlər.
Qeyd etmək vacibdir ki, BRI Çinin iqtisadi və siyasi ambisiyaları üçün bir vasitə kimi nəzərdən keçirilsə də, onun təsiri və nəticələri davamlı müzakirələrə və təhlillərə məruz qalır.
Asiman Xəlili
Vətən Naminə Mətbuat Xidməti
