Çin mətbəxi zəngin inqrediyentlərə malik dünyaca məşhur mətbəxdir. Dünyanın ən zəngin kulinariya mədəniyyətlərindən biridir. Şərq mədəniyyətini də ehtiva edən Çin çox geniş bir coğrafiyaya hakimdir. Uzaq Şərq mədəniyyətini özündə ehtiva edən bu mətbəxin müxtəlifliyi çoxlu əhaliyə malik olduğu üçün də demək olar. Bu mətbəxin köklü tarixi var və minilliklər boyu qiymətləndirilir. Bu səbəbdən Çin mətbəxi; Chuan, Hui, Yue, Su, Zhe, Xiang, Hu və Lu yeməkləri şəklində səkkiz regional mətbəxdən ibarətdir. çinlilər üçün yemək; sağlamlıq, şans və zənginliyi təmsil edir.
Müxtəlif ləzzətlərə hakim olan bu mətbəxdə düyü, tərəvəz və xəmir ön plandadır. Bu qidalar da bölgəyə görə dəyişə bilər. Məsələn, Pekin mətbəxində ətdən hazırlanan yeməklərə rast gəlirik. Lakin düyü istisnasız olaraq bütün mətbəxdə üstünlük təşkil edir. Düyüdən hazırlanan çoxlu yeməklər var, ilk ağla Çin Düyü gəlir. Plovdan təkcə plov üçün deyil, bir çox müxtəlif sahələrdə də istifadə edirlər. Düyü unu, Düyü Unlu Makaron, Duş və Əriştə əsas olanlardandır. Noodle, Çin əriştəsindən hazırlanan ən məşhur makaronlardan biridir.
Bundan başqa, lobya növləri ilə tərəvəzlər, xüsusilə soya, bu mətbəxdə öz yerini tapır.
Çin mətbəxinin vazkeçilməzləri arasında souslar və ədviyyatlar var. Hər yemək üçün ayrıca sous və ədviyyat hazırlanır. Soya sousu demək olar ki, bütün ət yeməklərində istifadə olunur.
Demək olar ki, hər bir inqrediyent Çin mətbəxində istifadə olunur. Bu, Wok adlı dərin tavalarda bişirilməsi ilə tanınan bir mətbəxdir. Onların əsas maddələri soya, soya südü, soya sousu, tofudur. Tofu pendir kimi soya südünü qızdırmaqla hazırlanır.
Bu mətbəxdə zeytun yağı yoxdur, onun yerinə Susam Yağına üstünlük verilir. Adi standart kulinariya xüsusiyyətlərini daşımayan bu mətbəxdə tərəvəz-ağır qidalanma demək olar ki, ənənədir. Onların öz tərəvəzləri var, onlardan bəziləri; Çin brokoli, su teresi və Çin kələmi. Tərəvəz əsaslı pəhrizdən əlavə, ət, donuz əti və ət daha çox seçildiyi üçün az da olsa istehlak edilən ət yeməkləri də var. Bəzi bölgələrdə balıq istehlakı yüksəkdir. Ən məşhurları karides və midyedir. Bu balıqlar odda bişirilir və tərəvəzlərlə birlikdə yeyilir. Çinlilərin heç də hamısı yeməklərini canlı istehlak etmir. Bu qavrayış daha çox meşəlik ərazilərdəki yaşayış məntəqələrində müşahidə olunur. Tövlələrdə satılan canavar, çəyirtkə və köpək balığı üzgəclərini görmək mümkündür.
Səhər yeməyi mədəniyyətləri də qeyri-adidir. Mayalı xəmirdən hazırlanan çörəklərə, yağda bişmiş yumurta və tərəvəzlərə, turşu və sıyıqlara, şorbalara üstünlük verilir. Onların içkisi də Çin çayıdır. Çinlilər üçün çay cəmiyyət, kənd təsərrüfatı və tarix deməkdir. Çinlilərin istehlak etdiyi çayın demək olar ki, hamısı yaşıl çaydır. Çin spirtli içkisi Jiu ən məşhurlarından biridir. Şərab və ya düyü şərabı kimi başa düşülür.
Həlimə Əliyeva