İctimai sağlamlıq, cəmiyyətin rifahı və kollektiv məsuliyyətə dəyər verən bir mədəniyyətin sosial uzaqlaşma, maska taxmaq və peyvənd olunma kimi tədbirləri qəbul etmə və onlara əməl etmə ehtimalı daha yüksəkdir. Digər tərəfdən, fərdi azadlığa üstünlük verən və hakimiyyətə inamsızlıq göstərən bir mədəniyyətin bu cür tədbirlərə əməl etmə ehtimalı az ola bilər.
Bundan əlavə, ünsiyyət tərzi, sosial normalar və hökumətə inam kimi mədəni amillər də pandemiya idarəçiliyinə təsir göstərir. Məsələn, bəzi mədəniyyətlərdə birbaşa ünsiyyət və səmimiyyət, digərlərində isə dolayı ünsiyyət və nəzakət daha vacibdir. Bu fərqlər ictimai sağlamlıq mesajlarının çatdırılması və qəbul edilməsinə təsir göstərə bilər.
Gigiyena və fiziki təmas ətrafında sosial normalar da mədəniyyətlər arasında dəyişir. Məsələn, bəzi mədəniyyətlərdə qucaqlaşmaq və əl sıxmaq adi salamlaşmadır, bəzilərində isə insanlar başlarını aşağı sala və ya əyilə bilər. Bu normalar yoluxucu xəstəliklərin ötürülməsinə təsir göstərə bilər.
Nəhayət, pandemiyanın effektiv idarə olunması üçün hökumətə və ictimai səhiyyə orqanlarına inam çox vacibdir. Hökumətə yüksək inamın olduğu mədəniyyətlərdə insanlar daha çox ictimai səhiyyə təlimatlarına və qaydalarına əməl edirlər. Bununla belə, hökumətə inamın az olduğu və ya hökumətin sui-istifadəsi tarixinin olduğu mədəniyyətlərdə insanlar ictimai sağlamlıq mesajlarına daha çox şübhə ilə yanaşa və qaydalara daha az riayət edə bilərlər.
Buna görə də, mədəni amilləri başa düşmək və onlara müraciət etmək pandemiyanın uğurlu idarə olunması üçün vacibdir.
Asiman Xəlili
Vətən Naminə Mətbuat Xidməti
