Azərbaycanda gender bərabərliyi uğrunda mübarizə uzun illərdir ki, davam edir. Son illərdə müəyyən irəliləyişlərə baxmayaraq, hələ də həll edilməli olan mühüm problemlər var.
Azərbaycanda qadınlar təhsil, məşğulluq və siyasi təmsilçilik də daxil olmaqla həyatın bir çox sahələrində ayrı-seçkilik və bərabərsizliklə üzləşirlər. Qadınlar işçi qüvvəsinin əhəmiyyətli bir hissəsini təşkil etsələr də, onlar çox vaxt aşağı maaşlı və aşağı ixtisaslı işlərdə cəmləşirlər. Qadınlar həm dövlət, həm də özəl sektorda rəhbər vəzifələrə daxil olmaq üçün də maneələrlə üzləşirlər.
Təhsil baxımından Azərbaycanda qadınların savadlılıq səviyyəsi yüksək olsa da, qızlar və qadınlar, xüsusən də kənd yerlərində hələ də təhsil almaq üçün ciddi maneələrlə üzləşirlər. Erkən nikah və gender stereotipləri də qızların təhsilinə əhəmiyyətli maneədir.
Bundan əlavə, qadınlara qarşı zorakılıq Azərbaycanda mühüm problem olaraq qalır. Məişət zorakılığı, cinsi təcavüz və insan alveri ölkədə qadınları təsir edən əsas problemlərdir.
Bununla belə, son illərdə müəyyən müsbət irəliləyişlər var. 2020-ci ildə Azərbaycanda ayrı-seçkiliyi aradan qaldırmaq və həyatın bütün sahələrində gender bərabərliyini təşviq etmək məqsədi daşıyan gender bərabərliyi haqqında yeni qanun qəbul edilib. Qanun dövlət və özəl təşkilatlardan gender bərabərliyini təmin etmək üçün tədbirlər görməyi tələb edir və gender əsaslı zorakılığı və ayrı-seçkiliyi qadağan edir.
Azərbaycanda gender bərabərliyini təşviq etmək üçün çalışan bir neçə vətəndaş cəmiyyəti təşkilatı, o cümlədən qadın hüquqları qrupları, feminist təşkilatlar və insan haqları üzrə QHT-lər var. Bu təşkilatlar gender əsaslı ayrı-seçkilik və zorakılıq haqqında məlumatlılığın artırılmasına çalışır və Azərbaycanda qadınların hüquqlarının və statusunun yaxşılaşdırılması üçün siyasət dəyişikliklərinin tərəfdarıdır.
Bütövlükdə, son illərdə müəyyən müsbət irəliləyişlər olsa da, Azərbaycanda gender bərabərliyinə nail olmaq üçün hələ çox uzun yol var. Gender əsaslı ayrı-seçkilik və zorakılığın aradan qaldırılması, qızların təhsilinin təşviqi və qadınların rəhbər vəzifələrdə təmsilçiliyinin artırılması ölkədə siyasətçilərin və vətəndaş cəmiyyəti təşkilatlarının prioritetləri olmalıdır.
Aris Məmmədov
Vətən Naminə Mətbuat Xidməti
