Qida təhlükəsizliyi aktiv və sağlam həyat üçün pəhriz ehtiyaclarını və qida üstünlüklərini ödəmək üçün kifayət qədər, təhlükəsiz və qidalı qidanın mövcudluğu, əldə edilməsi və istifadəsi kimi müəyyən edilir. Qlobal aclıq problemi mürəkkəbdir və yoxsulluq, münaqişələr, iqlim dəyişikliyi, əhalinin artımı və iqtisadi bərabərsizliklər də daxil olmaqla çoxşaxəli səbəbləri var.
Qlobal Aclıq və Qida Təhlükəsizliyi haqqında Əsas Faktlar:
Ac insanların sayı: dünyada 811 milyondan çox insanın xroniki aclıqdan əziyyət çəkdiyi təxmin edilir. Bu rəqəm illər ərzində müxtəlif amillərə görə dəyişir və ən son rəqəmlər üçün Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Ərzaq və Kənd Təsərrüfatı Təşkilatı (FAO) və ya Ümumdünya Ərzaq Proqramı (ÜƏP) kimi nüfuzlu mənbələrdən alınan ən son məlumatlara istinad etmək çox vacibdir.
Coğrafi yayılma: Aclıq və ərzaq təhlükəsizliyi inkişaf etməkdə olan regionlarda, xüsusən də Saharadan cənubda Afrika və Cənubi Asiyada üstünlük təşkil edir. Bu ərazilər tez-tez yoxsulluq, qeyri-adekvat infrastruktur və iqlim dəyişikliyinin təsirlərinə qarşı həssaslıqla bağlı problemlər yaşayır.
Qidalanma: Qida təhlükəsizliyi yalnız qeyri-kafi kalori qəbulu ilə bağlı deyil. Söhbət həm də qida çatışmazlığından gedir, milyonlarla insan qida çatışmazlığı (əsas qida maddələrinin olmaması) və həddindən artıq qidalanma (piylənməyə və əlaqəli sağlamlıq problemlərinə səbəb olan həddindən artıq kalorili suqəbuledici) daxil olmaqla, qida çatışmazlığı ilə üzləşir.
Qlobal Aclıqla Mübarizə və Ərzaq Təhlükəsizliyini Təkmilləşdirmək səyləri:
Davamlı Kənd Təsərrüfatı: Davamlı kənd təsərrüfatı təcrübələrinin təşviqi qida istehsalını artıra və iqlim dəyişikliyinə qarşı davamlılığı artıra bilər. Aqroekologiya, məhsulun diversifikasiyası və mühafizə əkinçiliyi kimi texnikalar kiçik fermerlərə ekoloji problemlərə uyğunlaşmağa kömək edir.
Təkmilləşdirilmiş paylama və giriş: Nəqliyyat və saxlama infrastrukturunun gücləndirilməsi qida tullantılarını azalda bilər və ərzaq ehtiyacı olanlara səmərəli şəkildə çatmasını təmin edə bilər. Bundan əlavə, sosial təhlükəsizlik şəbəkələri və məktəb qidalanma təşəbbüsləri kimi proqramlar həssas əhali üçün qidalı qidaya çıxışı gücləndirə bilər.
Tədqiqat və Texnologiyaya İnvestisiya: Hökumətlər və təşkilatlar təkmilləşdirilmiş məhsul sortlarını, suvarma sistemlərini və əkinçilik təcrübələrini inkişaf etdirmək üçün tədqiqatlara investisiya qoyurlar. Bu irəliləyişlər kənd təsərrüfatı məhsuldarlığını artıra və ərzaq təhlükəsizliyinə töhfə verə bilər.
Kiçik fermerlərin səlahiyyətlərinin artırılması: Dünyanın ac əhalisinin əhəmiyyətli hissəsini təşkil edən kiçik fermerlərin təlim, resurslar və bazarlara çıxışla dəstəklənməsi onların dolanışıqlarını yaxşılaşdıra və ərzaq təhlükəsizliyinə töhfə verə bilər.
Münaqişələrin Həlli və Sülhün qurulması: Münaqişələr qida sistemlərini pozur, əhalini sıxışdırır və ərzaq təhlükəsizliyini gücləndirir. Münaqişələri həll etmək və sülhü təşviq etmək üçün diplomatik səylər təsirə məruz qalan bölgələrdə ərzaq təhlükəsizliyinə müsbət təsir göstərə bilər.
Fəlakətə Hazırlıq və Cavab: Effektiv fəlakətlərə hazırlıq planlarının yaradılması və həyata keçirilməsi təbii fəlakətlərin qida sistemlərinə təsirini azaltmağa və böhranlara vaxtında cavab verməyi təmin etməyə kömək edə bilər.
Qidalanma Təhsili və Sağlamlıq Proqramları: Qidalanma təhsili və səhiyyə xidmətlərinin təşviqi qidalanma ilə mübarizə apara və ümumi sağlamlıq nəticələrini yaxşılaşdıra bilər, xüsusən də qadınlar və uşaqlar kimi həssas əhali qrupları üçün.
Beynəlxalq əməkdaşlıq: Qlobal aclığın həlli hökumətlər, beynəlxalq təşkilatlar, qeyri-hökumət təşkilatları (QHT) və özəl sektor arasında əməkdaşlıq tələb edir. Genişmiqyaslı həllərin həyata keçirilməsi və humanitar müdaxilələrin maliyyələşdirilməsi üçün tərəfdaşlıq vacibdir.
Qlobal aclıq və ərzaq təhlükəsizliyi ilə mübarizə səyləri davam edir və yeni çağırışlar yarandıqca inkişaf etməyə davam edir. Bu səylər aclıqsız dünya məqsədinə nail olmaq üçün beynəlxalq ictimaiyyətdən davamlı öhdəlik və resurslar tələb edir.
Aris Məmmədov
Vətən Naminə Mətbuat Xidməti
